Theo Hớ hiểu
"Sinh nhai họa bút kiêm thi bút,
Tung tích hoa biên dữ liễu biên."
Nghĩa là
Cái ăn trông viết Thi cùng Họa
Chuyện ở nhờ biên Điếu, chúc mừng
hồi xưa, khi nhà có ma chay hiếu hỷ, người ta hay cậy 1 người văn chương tài giỏi viết bài điếu hay đề thiệp chúc. Anh này ngoài vẽ tranh làm thơ sống qua ngày , còn kiêm luôn viết văn điếu thiệp mừng
Hôm qua bị bí chổ đó..và chổ Nguyệt đồng viên nữa..nên chém.. Tối nay về coi lại ở trang của bọn Khựa để xem chính xác nó là gì.. đang dịch bị vợ nhằn nên phóng bút chém gió luôn..
Nói chung ít ra dịch được 6 câu
(17-12-2012, 09:53 PM)1t2u3a4n Đã viết: [ -> ]Bạn NhonQuan thân mến,
Lâu lâu lại được đọc thơ Đường luật của bạn, rất vui khi bạn đã ghé vào đây thả thơ.
Mình cũng thích đọc ĐL, mà nghẹt cái là tiếng Trung không biết chữ nào, Hán Việt thì lõm bõm nên nhiều khi cũng không lĩnh hội được một số chỗ của một vài bài ĐL viết bằng tiếng Trung.
Đây là một trường hợp, bài "Ngôn chí" của Đường Bá Hổ:
言志
不炼金丹不坐禅，
饥来吃饭倦来眠。
生涯画笔兼诗笔，
踪迹花边与柳边。
镜里形骸春共老，
灯前夫妇月同圆。
万场快乐千场醉，
世上闲人地上仙。
Ngôn chí
(Đường Bá Hổ)
Bất luyện kim đan bất tọa thiền,
Cơ lai ngật phạn quyện lai miên.
Sinh nhai họa bút kiêm thi bút,
Tung tích hoa biên dữ liễu biên.
Kính lý hình hài xuân cộng lão,
Đăng tiền phu phụ nguyệt đồng viên.
Vạn trường khoái lạc thiên trường túy,
Thế thượng nhàn nhân địa thượng tiên.
Bài này mình hiểu được tình ý thông qua bản phiên âm Hán Việt, nhưng có đôi chỗ vẫn không rõ. Lại nữa, tìm trên mạng tuyệt không có nên cũng không xem được bản dịch nghĩa. Mình đồ là bạn giỏi tiếng Trung nên nếu bạn dịch nghĩa luôn cho mình thì hay quá .
Nguồn gốc của bài này là từ một người bạn của mình. Hắn thì biết tiếng Trung, mà hắn không chịu dịch nghĩa. Nói thế vì ý mình là nhờ thật sự chứ cũng qua rồi thời thử tài nọ kia. Mình nghĩ là bạn hiểu.
Mời các bác biết tiếng Trung có nhã hứng vào dịch thơ ạ.
Không biết bạn của bạn sưu tầm ở đâu, nhưng tôi lại có một bản không phải là Đương luật mà là Thât ngôn tứ tuyệt. Xin đăng lên đây để mọi ngươi cùng tham khảo
1/ Về tác giả
Đường Dần 唐寅 (1470-1523), tự Tử Uý 子畏, Bá Hổ 伯虎, hiệu Lục Như cư sĩ 六如居士, Đào hoa am chủ 桃花庵主, Đào thiền tiên sứ 逃禪仙吏, Lỗ quốc Đường sinh 魯國唐生, Nam Kinh giải nguyên 南京解元, Giang Nam đệ nhất phong lưu tài tử 江南第一風流才子,... Ông người Ngô Huyện, trước học thư hoạ của Chu Thần 周臣, năm 29 tuổi thi hương đỗ giải nguyên. Về sau ông du ngoạn khắp nơi, sống bằng thư hoạ, sinh hoạt phóng túng. Ông thiện vẽ tranh sơn thuỷ, và là một thư hoạ gia kiệt xuất đời Minh.
2/ Về bài thơ "Ngôn Chí"
言志
不煉金丹不坐禪，
不為商賈不耕田。
閒來寫就青山賣，
不使人間造孽錢！
Ngôn Chí
Bất luyện kim đan bất toạ thiền,
Bất vi thương cổ bất canh điền.
Nhàn lai tả tựu thanh sơn mại,
Bất sử nhân gian tạo nghiệt tiền!
Dịch Nghĩa
Không luyện kim đan không toạ thiền
Không buôn bán cũng không cày ruộng
Khi nhàn rỗi vẽ núi xanh đem bán
Không khiến cho người đời tạo ra đồng tiền oan nghiệt
Dịch Thơ
Tỏ Chí
Không luyện kim đan chẳng toạ thiền
Không hề buôn bán chẳng canh điền
Ngồi rồi lại vẽ non xanh bán
Không khiến nhân gian tạo "nghiệt tiền"
Ngoài ra còn có các bài như :
Đào hoa am ca
Hoàng hoa thi
Đề "Lạc hà cô vụ" đồ
Lâm chung thi
Thất thập từ
Đề "Thường Nga chấp quế" đồ
Mỹ nhân đối nguyệt
Bần sĩ ngâm kỳ 2
Ngã ái thu hương
hei, bữa ni mới thấy
Cụ Hớ hiểu sai chữ "biên", ở đây nó ko phải động từ
ghi chép mà là danh từ chỉ phương vị,
bên cạnh. Thế là đối với danh từ "bút" trong câu trước, mà các cụ đã hiểu đúng là bút vẽ tranh và bút viết chữ (mần thơ).
Cặp thực thì ý khá rõ, cụ Hổ chơi gái tơ, ngồi cạnh gái soi gương thì thấy rõ trẻ già. Cơ mà cụ vẫn sung nên khi làm chuyện vợ chồng thì cả hai đều mãn nguyện, ấy là
nguyệt đồng viên.
Tóm lại, cụ Hổ là kẻ bá vơ, kiếm ăn bằng nghiên bút, thường trú trong thanh lâu, rất khỏe nên thích gái trẻ.
Chẳng cần tay gấu với rượu dê
Đói bụng tìm ăn, mệt ngủ mê
Bôi tranh viết báo qua ngày tháng
Ngõ liễu tường hoa lặn sớm khuya
Gương chiếu già non hai lứa tuổi
Đèn soi trai gái một niềm phê
Hoan lạc bao lần chưa thấy đã
Trên đời như cụ mới là Đê
(18-12-2012, 02:32 PM)hvn Đã viết: [ -> ]hei, bữa ni mới thấy
Cụ Hớ hiểu sai chữ "biên", ở đây nó ko phải ghi chép mà là danh từ chỉ phương vị, bên cạnh. Thế là đối với danh từ "bút" trong câu trước, mà các cụ đã hiểu đúng là bút vẽ tranh và bút viết chữ (mần thơ).
Cặp thực thì ý khá rõ, cụ Hổ chơi gái tơ, ngồi cạnh gái soi gương thì thấy rõ trẻ già. Cơ mà cụ vẫn sung nên khi làm chuyện vợ chồng thì cả hai đều mãn nguyện, ấy là nguyệt đồng viên.
Tóm lại, cụ Hổ là kẻ bá vơ, kiếm ăn bằng nghiên bút, thường trú trong thanh lâu, rất khỏe nên thích gái trẻ.
Chẳng cần tay gấu với rượu dê
Đói bụng tìm ăn, mệt ngủ mê
Bôi tranh viết báo qua ngày tháng
Ngõ liễu tường hoa lặn sớm khuya
Gương chiếu già non hai lứa tuổi
Đèn soi trai gái một niềm phê
Hoan lạc bao lần chưa thấy đã
Trên đời như cụ mới là Đê
Ặc!
---------------
ý cụ Hột cũng có lý, nhưng lỡ (mắc) dịch 1 bản theo thiển ý rồi nên post lên luôn
Hết Lời
(Đồ Bá Vơ- em trai Đồ Bá Hưởng)
Chẳng săn kỳ dược, chẳng tu ngồi
Đói mệt vô là dễ ngủ thôi
Ăn uống nhờ tay thi với họa
Vào ra (1) cậy viết điếu, hôn bồi (2)
Gương soi hình bóng- già thêm tuổi
Đèn hắt vợ chồng - kiếp đủ đôi(3)
Vạn dặm đời vui say vạn dặm
Dù Tiên cũng ước vậy mà thôi
(1) Ý là cái khoản cư ngụ.
(2) Viết điếu văn và thiệp chúc
(3) Hai vợ chồng đều đã gần hết tuổi trời -viên mãn
(18-12-2012, 02:24 PM)Lý Mạc Sầu Đã viết: [ -> ]Không biết bạn của bạn sưu tầm ở đâu, nhưng tôi lại có một bản không phải là Đương luật mà là Thât ngôn tứ tuyệt. Xin đăng lên đây để mọi ngươi cùng tham khảo
1/ Về tác giả
Đường Dần 唐寅 (1470-1523), tự Tử Uý 子畏, Bá Hổ 伯虎, hiệu Lục Như cư sĩ 六如居士, Đào hoa am chủ 桃花庵主, Đào thiền tiên sứ 逃禪仙吏, Lỗ quốc Đường sinh 魯國唐生, Nam Kinh giải nguyên 南京解元, Giang Nam đệ nhất phong lưu tài tử 江南第一風流才子,... Ông người Ngô Huyện, trước học thư hoạ của Chu Thần 周臣, năm 29 tuổi thi hương đỗ giải nguyên. Về sau ông du ngoạn khắp nơi, sống bằng thư hoạ, sinh hoạt phóng túng. Ông thiện vẽ tranh sơn thuỷ, và là một thư hoạ gia kiệt xuất đời Minh.
2/ Về bài thơ "Ngôn Chí"
言志
不煉金丹不坐禪，
不為商賈不耕田。
閒來寫就青山賣，
不使人間造孽錢！
Ngôn Chí
Bất luyện kim đan bất toạ thiền,
Bất vi thương cổ bất canh điền.
Nhàn lai tả tựu thanh sơn mại,
Bất sử nhân gian tạo nghiệt tiền!
Dịch Nghĩa
Không luyện kim đan không toạ thiền
Không buôn bán cũng không cày ruộng
Khi nhàn rỗi vẽ núi xanh đem bán
Không khiến cho người đời tạo ra đồng tiền oan nghiệt
Dịch Thơ
Tỏ Chí
Không luyện kim đan chẳng toạ thiền
Không hề buôn bán chẳng canh điền
Ngồi rồi lại vẽ non xanh bán
Không khiến nhân gian tạo "nghiệt tiền"
Ngoài ra còn có các bài như :
Đào hoa am ca
Hoàng hoa thi
Đề "Lạc hà cô vụ" đồ
Lâm chung thi
Thất thập từ
Đề "Thường Nga chấp quế" đồ
Mỹ nhân đối nguyệt
Bần sĩ ngâm kỳ 2
Ngã ái thu hương
Hi bạn Lý Mạc Sầu,
Việc gõ từ khóa/câu thơ phiên âm Hán Việt vào để tìm trên google là tương đối dễ, nhất là khi thivien.net không còn cấm khách truy cập xem bài nữa. Nếu cái bạn vừa dẫn ra ở thi viện (hoặc nơi nào đó) thì bạn nên đề nguồn (dẫn link) vào nhé.
Thất ngôn tứ tuyệt là một loại ... thơ Đường luật đấy bạn. Chắc ý bạn là thất ngôn bát cú mà gõ nhầm hả?
Bài tứ tuyệt trên tớ đã đọc rồi, nhưng cảm thấy không thích bằng bài bát cú bạn ạ.
Chào 1t2u3a4n!
Thật buồn là cậu đã kỳ vọng sai người. Mình cũng mới tập làm ĐL gần đây, và dĩ nhiên là không biết chữ nào tiếng Trung cả cậu ạ. Hán Việt (HV) lõm bõm chữ được chữ mất.
Cũng như cậu, mình mới biết bài này lần đầu nhưng rất ấn tượng. Quả google không tìm ra nó bằng Hán Việt.
Đường Bá Hổ (ĐBH) mình đã đọc. Thơ như người, một số ít bài lưu lại thể hiện rõ. Bài này cũng thế.
Tuy không hiểu lắm, cứ dựa theo HV mà bạn post, toàn bài có tư vị phong lưu khoái hoạt, rất phóng khoáng.
Hai câu đề:
Bất luyện kim đan bất luyện thiền,
Cơ lai ngật phạn quyện hoa miên.
thâu tóm ý chủ đạo, khai triển đến hết. Tạm hiểu: "Không luyện kim đan (để trường sinh) (cũng) không cần ngồi thiền (để tâm thanh tịnh)". Mạo muội nghĩ rằng: không luyện kim đan là không cố cầu cái gì đó xa vời (say hưởng hiện tại), không cần ngồi thiền (ép mình khổ cực), cứ tự do tự tại.
"Cơ lại ngật phạn quyện hoa miên": Đói thì ăn cơm, mệt nằm ngủ. Cái này nói lên sự tự nhiên, không ráng gượng ép, nối ý với "bất tọa thiền" ở trên.
Cũng có thể hiểu rộng ra: không bó buộc, chạy theo lề thói của đời, cứ vui vẻ thuận theo tự nhiên.
Dù hiểu thế nào thì 2 câu cũng rất rộng rãi phóng khoáng. "Ngôn chí" thật đáng xem tiếp.
Hai câu thực:
Sinh nhai họa bút kiêm thi bút,
Tung tích hoa biên dữ liễu biên.
Mình rất thích 2 câu này cậu ạ. Ngoài sự phóng khoáng phiêu dật, nó còn mang vẻ ngạo nghễ của kẻ biết mình có tài (ông này là Giang nam đệ nhất tài tử), lại thêm tư thái phong nhã của kẻ không màng bụi đỏ chốn hồng trần. Sở dĩ nói vậy vì theo mình hiểu, nghĩa của nó là: "Sinh sống bằng việc vẽ tranh và làm thơ (toàn thú vui tao nhã). Tung tích lúc bên hoa lúc lại bên liễu (những nơi đẹp đẽ, phiêu bồng)". Một tư thái khó diễn lại bằng lời. Câu thơ tài hoa nên ý dù ngông ngạo nhưng không khoa trương. Đọc rất thấm.
Viết ý này nhớ tới hai câu trong "Đào hoa am ca":
Tửu tỉnh chỉ tại hoa tiền toạ
Tửu tuý hoàn lai hoa hạ miên
Tỉnh ra ngồi dưới gốc hoa
Rượu say nằm ngủ là đà bóng hương
Hai câu luận:
Kính lý hình hài xuân cộng lão,
Đăng tiền phu phụ nguyệt đồng viên.
Cũng diễn việc thưởng thức niềm vui hiện tại, không để ý tới tuổi tác. Nó có nghĩa: "Trong gương thấy mình vừa già vừa trẻ (?), Trước đèn vợ chồng niềm vui tròn vẹn như trăng đầy".
Cái "xuân cộng lão" lúc đầu mới đọc nghĩ "lại già thêm" cậu ạ, nhưng như thế trật mạch. Hiểu "vừa già vừa trẻ" có lẽ hợp ý tứ hơn. Nhờ bạn nào sành sỏi Hán văn chỉ giúp.
Hai câu kết:
Vạn trường khoái lạc thiên trường túy,
Thế thượng nhàn nhân địa thượng tiên.
Nó có nghĩa: "Vạn niềm khoái lạc nghìn điều say sưa. Người nhàn rồi nơi trần thế (chính là) Tiên trên đời vậy".
Hai câu này đọc cũng thống khoái. Diễn ý ra mất đi cái hồn của thơ. Chữ chữ trong thơ gối đầu lên nhau, nối tiếp nhau, thúc đẩy nhau tuôn như lưu thủy: Vạn - thiên, khoái lạc, túy, tiên, thượng - thượng...
Mình mạo muội nói với cậu cách hiểu của mình như thế. Nếu có cái gì cậu thấy không phải thì chỉ lại giúp nhé.
Nói thêm một chút:
1. Bạn Ngạo Thế Cuồng Sinh dịch nghĩa đa phần là đúng. Chỉ có điều bạn thêm nhiều hư tự vào khiến ý thơ bị lệch hoặc có chỗ còn bị đảo lại. Cặp thực không hề có ý oán đời, than thân, trách phận, không thể hiểu là "Vì kế sinh nhai nên vẽ tranh bán chữ qua ngày" (thảm quá). Cặp luận cũng vui vẻ viên mãn nên không thể hiểu là "Soi gương thấy lại hình hài mùa xuân năm cũ" (than già), v.v...
Tương tự vậy, bạn hothiethoa không biết đang thật hay đùa, hiểu ĐBH viết điếu, vẽ thiệp (để sinh sống) nghe quá não lòng.
2. Bạn hvn có lẽ là người chỉ được cho 1t2u3a4n chính xác. Chỉ có tính bạn này vui vẻ nên mới làm ra bài kia. Vả lại dịch thơ thật sự cũng rất khó, không thể cưỡng cầu.
Hớ là Hớ không biết thật đấy chứ!
Đa tạ bạn NhonQuan đã chỉ điểm!
(18-12-2012, 05:48 PM)1t2u3a4n Đã viết: [ -> ]Hi bạn Lý Mạc Sầu,
Việc gõ từ khóa/câu thơ phiên âm Hán Việt vào để tìm trên google là tương đối dễ, nhất là khi thivien.net không còn cấm khách truy cập xem bài nữa. Nếu cái bạn vừa dẫn ra ở thi viện (hoặc nơi nào đó) thì bạn nên đề nguồn (dẫn link) vào nhé.
Thất ngôn tứ tuyệt là một loại ... thơ Đường luật đấy bạn. Chắc ý bạn là thất ngôn bát cú mà gõ nhầm hả?
Bài tứ tuyệt trên tớ đã đọc rồi, nhưng cảm thấy không thích bằng bài bát cú bạn ạ.
Cám ơn 1t2u3a4n nhiều. Đúng là khi trích dẫn bài thơ trên mình quá vội vã nên quên không để lại đương link. Xin lỗi tất cả các bạn và thành tâm xin rút kinh nghiệm
Về bài thơ của 1t2u3a4n khi dịch nghĩa mình cũng hiểu như ý của Ngạo, nay thấy Nhon Quan chỉ thêm mới thấy rõ ra nhiều thứ. Đúng là dịch thơ không thể khiên cưỡng được
Thân mến