Bà đồ
Cô Mỹ, thôn Ngô Xá
Mình tơ óng dịu dàng.
Nhu mì, ai cũng mến,
Khen tươi đẹp nhất làng
Trai tơ khắp huyện mơ màng,
Cậy bao mối lái qua nàng se duyên
Có lẽ còn bỡ ngỡ,
Cô chưa bằng lòng ai.
Hay gương lòng chớm nở,
Thầm in một bóng người
Lòng yêu mơ gửi xóm Đoài,
Có chàng trai trẻ áo dài ngâm thơ.
Ngõ tre cô chậm bước,
Nghe giọng ngâm vỗ về.
Rào thưa mắt nhìn mắt,
Đôi lòng giao đê mê.
Ngày xuân áo mới lê thê,
Lệ tràn sung sướng cô về xóm Tây
Dăm thước vườn trống trải
Nhà tranh một mái xiêu
Nhưng mộng lòng đã toại,
Đâu dám quản chi nghèo,
Đảm đang xuôi ngược sớm chiều,
Lòng mơ một chiếc võng điều mai sau
Giọng ấm chàng đọc sách
Thao thao tưởng nước nguồn.
Văn chàng hay nức tiếng,
Lòng nàng như pha son.
Nhường chàng nửa đĩa dầu con,
Kề trăng quên ngủ tay giòn quay tơ.
Tài cao nhưng vận rủi,
Ba khoa rồi năm khoa
Lều, chõng, túi, khăn, gói,
Hoa râm mái tóc già.
Buồn thiu thầy khóa về nhà,
Mở trường dạy trẻ... ngày qua lại ngày
Trăng xưa kề đầu ngõ,
Guồng xưa vẫn bén dây
Mơ xưa không còn nữa,
Da héo bọc tay gầy
Bà Đồ tất tả đông tây,
Lo chồng con được tháng ngày ấm no
Chăm chồng không chút thờ ơ,
Bình yên chẳng khóc đời mơ héo tàn.
Bàng Bá Lân – Anh Thơ
The raven
(Edgar Allan Poe)
Once upon a midnight dreary, while I pondered, weak and weary,
Over many a quaint and curious volume of forgotten lore,
While I nodded, nearly napping, suddenly there came a tapping,
As of someone gently rapping, rapping at my chamber door.
" 'Tis some visitor," I muttered, "tapping at my chamber door;
Only this, and nothing more."
Ah, distinctly I remember, it was in the bleak December,
And each separate dying ember wrought its ghost upon the floor.
Eagerly I wished the morrow; vainly I had sought to borrow
From my books surcease of sorrow, sorrow for the lost Lenore,.
For the rare and radiant maiden whom the angels name Lenore,
Nameless here forevermore.
And the silken sad uncertain rustling of each purple curtain
Thrilled me---filled me with fantastic terrors never felt before;
So that now, to still the beating of my heart, I stood repeating,
" 'Tis some visitor entreating entrance at my chamber door,
Some late visitor entreating entrance at my chamber door.
This it is, and nothing more."
Presently my soul grew stronger; hesitating then no longer,
"Sir," said I, "or madam, truly your forgiveness I implore;
But the fact is, I was napping, and so gently you came rapping,
And so faintly you came tapping, tapping at my chamber door,
That I scarce was sure I heard you." Here I opened wide the door;---
Darkness there, and nothing more.
Deep into the darkness peering, long I stood there, wondering, fearing
Doubting, dreaming dreams no mortals ever dared to dream before;
But the silence was unbroken, and the stillness gave no token,
And the only word there spoken was the whispered word,
Lenore?, This I whispered, and an echo murmured back the word,
"Lenore!" Merely this, and nothing more.
Back into the chamber turning, all my soul within me burning,
Soon again I heard a tapping, something louder than before,
"Surely," said I, "surely, that is something at my window lattice.
Let me see, then, what thereat is, and this mystery explore.
Let my heart be still a moment, and this mystery explore.
" 'Tis the wind, and nothing more."
Open here I flung the shutter, when, with many a flirt and flutter,
In there stepped a stately raven, of the saintly days of yore.
Not the least obeisance made he; not a minute stopped or stayed he;
But with mien of lord or lady, perched above my chamber door.
Perched upon a bust of Pallas, just above my chamber door,
Perched, and sat, and nothing more.
Then this ebony bird beguiling my sad fancy into smiling,
By the grave and stern decorum of the countenance it wore,
"Though thy crest be shorn and shaven thou," I said, "art sure no craven,
Ghastly, grim, and ancient raven, wandering from the nightly shore.
Tell me what the lordly name is on the Night's Plutonian shore."
Quoth the raven, "Nevermore."
Much I marvelled this ungainly fowl to hear discourse so plainly,
Though its answer little meaning, little relevancy bore;
For we cannot help agreeing that no living human being
Ever yet was blessed with seeing bird above his chamber door,
Bird or beast upon the sculptured bust above his chamber door,
With such name as "Nevermore."
But the raven, sitting lonely on that placid bust, spoke only
That one word, as if his soul in that one word he did outpour.
Nothing further then he uttered; not a feather then he fluttered;
Till I scarcely more than muttered, "Other friends have flown before;
On the morrow he will leave me, as my hopes have flown before."
Then the bird said, "Nevermore."
Startled at the stillness broken by reply so aptly spoken,
"Doubtless," said I, "what it utters is its only stock and store,
Caught from some unhappy master, whom unmerciful disaster
Followed fast and followed faster, till his songs one burden bore,---
Till the dirges of his hope that melancholy burden bore
Of "Never---nevermore."
But the raven still beguiling all my sad soul into smiling,
Straight I wheeled a cushioned seat in front of bird, and bust and door;
Then, upon the velvet sinking, I betook myself to linking
Fancy unto fancy, thinking what this ominous bird of yore --
What this grim, ungainly, ghastly, gaunt and ominous bird of yore
Meant in croaking "Nevermore."
Thus I sat engaged in guessing, but no syllable expressing
To the fowl, whose fiery eyes now burned into my bosom's core;
This and more I sat divining, with my head at ease reclining
On the cushion's velvet lining that the lamplight gloated o'er,
But whose velvet violet lining with the lamplight gloating o'er
She shall press, ah, nevermore!
Then, methought, the air grew denser, perfumed from an unseen censer
Swung by seraphim whose footfalls tinkled on the tufted floor.
"Wretch," I cried, "thy God hath lent thee -- by these angels he hath
Sent thee respite---respite and nepenthe from thy memories of Lenore!
Quaff, O quaff this kind nepenthe, and forget this lost Lenore!"
Quoth the raven, "Nevermore!"
"Prophet!" said I, "thing of evil!--prophet still, if bird or devil!
Whether tempter sent, or whether tempest tossed thee here ashore,
Desolate, yet all undaunted, on this desert land enchanted--
On this home by horror haunted--tell me truly, I implore:
Is there--is there balm in Gilead?--tell me--tell me I implore!"
Quoth the raven, "Nevermore."
"Prophet!" said I, "thing of evil--prophet still, if bird or devil!
By that heaven that bends above us--by that God we both adore--
Tell this soul with sorrow laden, if, within the distant Aidenn,
It shall clasp a sainted maiden, whom the angels name Lenore---
Clasp a rare and radiant maiden, whom the angels name Lenore?
Quoth the raven, "Nevermore."
"Be that word our sign of parting, bird or fiend!" I shrieked, upstarting--
"Get thee back into the tempest and the Night's Plutonian shore!
Leave no black plume as a token of that lie thy soul hath spoken!
Leave my loneliness unbroken! -- quit the bust above my door!
Take thy beak from out my heart, and take thy form from off my door!"
Quoth the raven, "Nevermore."
And the raven, never flitting, still is sitting, still is sitting
On the pallid bust of Pallas just above my chamber door;
And his eyes have all the seeming of a demon's that is dreaming.
And the lamplight o'er him streaming throws his shadow on the floor;
And my soul from out that shadow that lies floating on the floor
Shall be lifted---nevermore!
Con quạ
(Người dịch: Hoàng Tố Mai)
Một đêm nao lúc giữa đêm buồn thảm, tôi đương ngẫm ngợi mệt lả và rã rời
Trước cuốn sách chẳng còn ai nhớ đến khá lạ kỳ và xưa cũ
Tôi đương gà gật gần như thiếp đi, đột nhiên có tiếng đập vào cửa
Như có ai nhẹ nhàng gõ cửa - gõ vào cửa buồng tôi
"Có khách nào", tôi khẽ nói, "đập vào cửa buồng" -
Chỉ vậy thôi chẳng có gì hơn nữa
À, tôi nhớ rõ, một đêm tháng chạp lạnh lẽo
Mỗi thanh củi chết dần tro than, đổ hồn bóng của nó lên sàn
Tôi da diết muốn trời mau sáng; - đã hoài công mượn chồng sách
mong ngơi ngớt cơn sầu - nỗi sầu nàng Lenore đã mất
Người trinh nữ rạng ngời hiếm có, được thiên thần gọi tên Lenore
Giờ tên nàng chẳng còn trên đời nữa
Và tiếng lụa xột xoạt mơ hồ buồn bã của từng tấm rèm hồng tía
Làm tôi rùng mình - tràn ngập hồn tôi nỗi khiếp sợ lạ kỳ chưa cảm thấy bao giờ
Để bình tâm tôi lại tự nhủ mình,
"Có vị khách nào đứng ngoài cửa nài nỉ xin vào
Một vị khách muộn màng nào đó, đứng ngoài cửa nài nỉ xin vào" -
Thế thôi, chẳng có gì hơn nữa
Lúc này tôi đã vững tâm hơn, chẳng còn e ngại nữa
"Quý ông hay quý bà", tôi bảo," thực lòng xin thứ lỗi
Quả tình tôi đương thiếp ngủ, mà quí vị lại gõ quá nhẹ nhàng
Lại đập quá khẽ khàng - đập cửa buồng tôi
Tôi không dám chắc là đã nghe tiếng gõ" - và đây tôi mở rộng cửa
Ngoài đó đêm đen chẳng có gì hơn nữa
Nhìn sâu vào đêm thẳm, tôi đứng đó thật lâu ngạc nhiên, sợ hãi
Lòng nghi hoặc, mơ những giấc mơ chẳng người trần nào từ trước dám mơ
Nhưng im lặng vẫn hoàn im lặng, và bóng đêm chẳng hé lộ điều gì
Và chỉ một từ được thốt lên, tiếng thì thầm "Lenore!"
Tiếng thì thầm của chính tôi, và lầm rầm nghe vọng lại "Lenore!"
Chỉ vậy thôi chẳng còn gì hơn nữa
Trở lại phòng, cả hồn tôi rực cháy
Rồi tôi lại nghe một tiếng đập, nghe chừng còn mạnh hơn lần trước
"Chắc là", tôi tự nhủ, "chắc có gì động ngoài song cửa
Hẵng thử xem ngoài ấy có gì, rồi sẽ tìm ra bí ẩn này
Hẵng cứ bình tâm giây lát, rồi sẽ tìm ra bí ẩn này
Là gió thôi, chẳng có gì hơn nữa
Tôi mở tung cánh cửa, con quạ vung vinh vỗ cánh dồn dập bước vào
Một con quạ bệ vệ, trang nghiêm của những ngày thiêng xưa cũ
Chẳng hề cung kính, không lúc nào dừng lại hay đứng yên
Mà với bộ mặt đài các kiêu kỳ đậu vào phía trên cánh cửa buồng tôi
Đậu trên tượng bán thân thần Pallas, đặt ngay phía trên cánh cửa buồng tôi
Đậu chễm chệ thế thôi, chẳng có gì hơn nữa
Thế rồi với bộ dạng trịnh trọng nghiêm nghị
Con chim màu mun này làm tôi nguôi đi, lòng đương sầu muộn chợt thấy buồn cười
"Cho dù đầu ngươi bị xén trụi lông rồi", tôi bảo, "nom ngươi chẳng nỗi nào hèn nhát"
Con quạ khủng khiếp và cổ lỗ bay lang thang thoát khỏi bờ Đêm
Cho ta biết quí danh ngươi nơi bờ Đêm địa ngục
Con quạ kêu lên: "Không bao giờ nữa"
Tôi kinh ngạc xiết bao khi nghe con chim lóng ngóng vụng về này phát thành lời rõ thế
Dù câu trả lời khá vô nghĩa - vu vơ
Bởi tôi cũng như bạn không thể tin rằng một ai trên đời này
Có diễm phúc được thấy loài chim hay thú nào trên cánh cửa phòng mình
Nó đậu ngay trên pho tượng phía trên cửa phòng mình
Với một cái tên: "Không bao giờ nữa"
Nhưng con quạ đơn độc đậu trên pho tượng câm lặng ấy,
Chỉ nói mỗi một từ, dường như nó trút cạn cả linh hồn vào đó
Rồi nó chẳng thốt thêm lời nào, lặng yên không động cánh
Cho đến khi tôi khẽ thì thầm: "Bạn bè đã bỏ tôi bay biến đi từ trước -
Và ngày mai nó lại sẽ bỏ tôi, như bao hi vọng đã bay đi từ trước
Lời quạ kêu lên: "Không bao giờ nữa"
Giật mình trước sự yên tĩnh bị phá vỡ bởi tiếng trả lời rất đanh và rõ
Tôi liền bảo: "Chắc lời nó thốt ra là toàn bộ vốn liếng ngôn từ
Lấy từ một ông chủ bất hạnh mà tai ương tàn khốc
Bám riết theo cho đến khi những bài ca nước mắt
Và những lời ai điếu Niềm Hi Vọng hắn than vãn u buồn trĩu nặng
"Không bao giờ- không bao giờ nữa"
Con quạ cứ thế làm tôi khuây khoả, tâm hồn đương buồn bã lại muốn mỉm cười
Tôi bèn lê thẳng chiếc ghế nệm tới trước con chim, trước pho tượng bán thân và cánh cửa
Rồi lún ngập trong nhung đệm, tôi miên man tưởng tượng
Nghĩ ngợi con chim quái gở này từ thủa xa xưa -
Con chim ác nghiệt, thô vụng, rùng rợn buồn thảm và quái gở từ thủa xa xưa
Muốn nói gì khi kêu lên "Không bao giờ nữa"
Đến lúc này, tôi đành ngồi ngẫm đoán, không nói một lời với con chim kiêu bạc
Mà đôi mắt rực lửa thiêu đốt tận tâm can
Đến lúc này, ngồi dần dà đoán thêm, đầu nhẹ nhàng ngả trên nhung tím
Nơi ánh đèn hau háu trùm lên
Nhưng chiếc gối bọc nhung tím ánh sáng đèn hau háu trùm lên
Nàng sẽ chẳng ôm ghì được nữa - không bao giờ nữa
Rồi tôi cảm thấy khí trời đậm đặc hơn, đượm mùi thơm từ một lư hương vô hình
Đung đưa trên tay thiên thần mà tiếng chân buông khẽ vang trên thảm
"Thân làm tội đời", tôi gào lên," Chúa đã ban cho ngươi và qua những thiên thần này
đã gửi tới cho ngươi niềm khuây khoả - niềm khuây khoả và rượu giải sầu để lãng quên Lenore."
Hãy uống, hãy uống đi chút rượu giải sầu này và quên đi nàng Lenore đã mất
Con quạ kêu: "Không bao giờ nữa"
"Kẻ báo điềm kia!" - Tôi bảo. - "Đồ tai ác kia! Ngươi lặng thinh là chim hay là quỷ".
Quỷ cám dỗ phái ngươi đến, hay bão táp quăng ngươi dạt vào bến bờ này
Vừa cô độc lại vừa nghênh ngang khinh bạc, trên mảnh đất thần diệu hoang vu này
Trong ngôi nhà ám ảnh rùng rợn ấy - ta van ngươi hãy nói thật ta nghe.
Có chăng, liệu có chăng nhựa hương vùng Gilead?
Con quạ kêu lên: "Không bao giờ nữa"
"Kẻ báo điềm kia!" - Tôi bảo. - "Đồ tai ác kia! - Ngươi lặng thinh. Là chim hay là quỷ".
Có trời cao nhìn xuống chúng ta, có chúa mà hai ta tôn thờ
Xin hãy bảo cho tâm hồn đang trĩu nặng buồn thương, xem trên cõi thiên đường xa xôi
Nó có còn được siết vào lòng người trinh nữ thánh thiện được các thiên thần gọi tên Lenore
Siết chặt người trinh nữ rạng ngời, hiếm có được các thiên thần gọi tên Lenore
Con quạ kêu lên: "Không bao giờ nữa"
"Là chim hay là quỷ, lời ngươi kia là dấu hiệu của chia lìa". - Tôi đứng phắt dậy gào lên
Hãy quay về với dông bão và bờ Đêm địa ngục
Đừng bỏ lại một chiếc lông đen nào làm bằng cho lời dối trá mà hồn ngươi vừa phun ra
Cút khỏi pho tượng trên cánh cửa buồng ta
Hãy rút mỏ ra khỏi tim ta và mang hình hài ngươi biến sau khung cửa
Con quạ đáp lời: "Không bao giờ nữa"
Và con quạ không hề động cánh, vẫn im lìm, toạ im lìm
Trên bức tượng xanh xao, tượng Pallas bán thân bên trên cánh cửa
Và mắt ấy, mắt quỷ đương mơ ngủ,
Và ánh đèn trên cao đổ bóng
Và hồn tôi khi nào thoát khỏi
Bóng quạ đen dập dềnh trên sàn
Không thể nào bay lên - không bao giờ nữa!
![[Hình: a_onhan.jpg]](http://phapluattp.vcmedia.vn/Images/Uploaded/Share/2011/02/01/a_onhan.jpg)
