Xem lại phần trước

Hai thanh âm như tiếng gõ vào cánh cửa bằng gỗ khe khẽ vọng ra từ chiếc bàn cổ xưa, phá vỡ không gian trầm lắng. Người nghệ sĩ già giơ lên một cái remote, hướng về phía cửa bấm nhẹ. Cánh cửa từ từ mở rộng. Bốn cô gái trẻ xinh xắn lặng lẽ tiến vào, mang cho chúng tôi một khay trà, vài thứ hoa quả, bánh ngọt và thuốc lá, rồi nhanh chóng lùi ra.

Tù trưởng đã lấy lại khí thế, vừa tự tay rót trà, vừa rung đùi cười bảo :

- Biết bác lạ hơi men quen hơi thuốc nên tôi miễn cho bác món rượu cần.

- Bác chu đáo quá rồi. Tôi tới thăm bác, chả quà cáp gì...

- Chu cái gì mà chu! Bác còn phải ở đây vài ngày để tôi tiếp đãi cho trọn tình. Nhớ năm xưa bốn anh em chúng tôi thảm bại trong tay Phều Phào thi sĩ (1), may gặp được bác trượng nghĩa giúp đỡ, chỉ cho con đường sáng (2), chúng tôi mới có thành tựu ngày nay. Tuy giờ đây ai cũng đường đường anh hùng nhất khoảnh, nhưng ơn tri ngộ nào dám quên...

- Ấy bác chớ có nói vậy, đều là cơ duyên ngẫu hợp cả thôi.

Tù trưởng gật gù, nhẹ giọng buông từng chữ :

- Duyên. Cơ duyên. Đều là cơ duyên. Ngày đó chúng tôi gặp bác, rồi ra Trung Kỳ diện kiến Hàn giang song quái (3), dùng kế khích tướng kéo nhau lên đỉnh Bà Nà luận thơ suốt 99 ngày bất phân thắng bại. Lúc xuống núi cũng không hay mỗi người đều đã đạt tới cảnh giới tối thượng, trong thi đàn tuyệt không còn ai là đối thủ nữa rồi. Ha ha... Tôi muốn thổi tặng bác một khúc tù và, bác đừng từ chối.

Nói xong, không để tôi kịp trả lời, tù trưởng đã vung tay áo đưa tù và lên môi, cái miệng già nua lởm chởm râu mút chặt lấy thân tù và, đầu lưỡi đưa đẩy, buông ra từng chuỗi âm thanh mê hoặc. Khi tỉ tê như trinh nữ gọi tình, khi dập dồn như muôn quân xung trận. Lúc bi thống thì như người hết tiền giữa chợ, lúc sướng vui thì như kẻ gặp gái đi hoang. Dây văn dây vũ thánh thót so vần. Tiếng giốc tiếng thương nỉ non hòa điệu. Tôi lắng nghe say sưa đến xuất thần, nhạc khúc cõi tiên bồng ấy dẫu thiên bút vạn quyển cũng chẳng thể nào tả được.

Ánh tà dương ánh tà dương
Lòng mang tráng chí ngại gì gió sương
Nào cơn binh lửa
Nào mộng bá vương
Gươm đàn hai vai nặng gánh
Ai biết đâu là quê hương
Tang bồng hồ thỉ
Rượu nhạt trăng suông
Văn nghiệp hề lưu danh một thủa
Võ công hề nức tiếng bốn phương
Chỉ gậy lên trời vạch lối
Cắm côn xuống đất mở đường
Khi hứng chí giật phăng lau lách
Lúc đau hồn bẻ quách thần thương
Xa nhau nơi lầu Hạc
Gần nhau giữa vườn Lương
Qua miền cực lạc
Đằm giấc tiêu tương
…

Tiếng tù và liên miên bất tuyệt, trong vắt như dòng nước phản chiếu tất cả những gì tinh mỹ nhất của nhân gian, lại dài sâu như năm tháng chứa đựng tất cả những gì chân thực và hợp lý nhất từ quá khứ đến vị lai của vũ trụ. Với riêng tôi mà nói, kể từ thời khắc này, thứ âm nhạc trần tục của các cụ Da, cụ Ven, cụ Banh... không còn đáng để ca ngợi nữa, vì những giai điệu nghèo nàn ấy làm sao sánh nổi với tiếng tù và thiêng liêng mầu nhiệm mà tôi đang được lắng nghe.

Xem chừng đã thấy mỏi mồm, tù trưởng ngừng thổi, trầm tư ve vuốt chiếc tù và đen trũi trên tay, khuôn mặt lạnh tanh như thể bao nhiêu xúc cảm đã trút hết vào trong khúc nhạc vừa rồi. Tôi cũng im lặng nhìn ông. Thật lạ, ông không dùng những ngón tay vuốt ve chiếc tù và, thay vào đó, ông dùng cả bàn tay bao quanh nó, vuốt lên vuốt xuống như các thiếu nữ chơi trò "lộng điểu". Sách có chữ "kì nhân kì hành", quả không sai vậy.

Thấy không khí trầm lắng, tôi đành lên tiếng trước :

- Người trong võ lâm thường hay đặt tên cho binh khí tùy thân. Chẳng hay, bác có đặt tên cho tù và không?

Tù trưởng giật mình ngước nhìn lên, cười đáp :

- Không bác, miễn sướng là được...

- Ý bác là...?

Tù trưởng hơi có vẻ bối rối, nhưng lập tức trấn định, ung dung giải thích :

- Tôi không nghĩ rằng cần phải đặt tên cho những vật này. Danh khả danh phi thường danh bác ạ! Chỉ cần khi múa kiếm hay thổi tù, mình thấy vui vẻ, sảng khoái, phát ra được cái trong mình, ấy là chúng đã hoàn thành bổn phận. Xét cho cùng, cung kiếm tù tiêu chỉ là phương tiện giúp chúng ta giải thoát cái bản ngã chi khí. Bậc cao nhân có thể dùng cành tre thay kiếm hạ sát đối thủ, cũng như tôi có thể dùng một cái chai rỗng mà thổi ra cả một trường ca.

Tôi thầm tán thưởng quan niệm của tù trưởng. Rời khỏi chỗ ngồi, tôi đi quanh phòng quan sát một lượt nữa những chiếc tù và do ông dành cả cuộc đời sưu tập lại. Vật dĩ loại tụ. Những cây danh tù này đã từng nằm trong tay bao nhiêu kỳ nhân thời trước, từng ngân lên bao nhiêu khúc nhạc bi hoan, bây giờ hội tụ cả về đây, chúng có kể cho nhau nghe những cố sự ngày xưa? Darwin, Einstein, Freud, Marx... khi thổi lên những điệu tù của lòng họ, có lúc nào băn khoăn về một cái tên để lưu truyền hậu thế?

Không. Không một dấu hiệu. Không một ấn ký. Vậy mà hậu thế vẫn nhận ra. Thế thì cái tên của tù và có gì là quan trọng.

Nhưng, xin hãy bình tâm mà ngẫm ngợi, phải chăng chúng vẫn có dấu ấn riêng biệt. Đó là dấu ấn của thiên tài mà chúng đã từng thuộc về. Chính người sở hữu chúng đã làm cho chúng trở nên khác biệt và bất tử.

Tôi bỏ luôn ý định hỏi tù trưởng về cách chế tạo tù và. Nếu cái tên của nó đã không quan trọng thì việc làm ra nó như thế nào càng chẳng đáng để một người như ông nghĩ đến.

Bằng tất cả sự ngưỡng mộ, tôi nhìn ông, nói lời tạm biệt :

- Được gặp bác hôm nay, được nghe tiếng tù và trác tuyệt của bác, ấy là điều nhân sinh đắc ý nhất đối với tôi. Tri kỷ tương giao vạn lời nói chẳng nhiều, mà một câu cũng không ít. Năm sau, tôi sẽ lại đến đây cùng bác đàm đạo, những mong bác bảo trọng quý thể.

Tù trưởng lật đật đứng dậy :

- Bác vội đi như vậy chẳng hay tôi tiếp đãi có gì sơ thất? Bác là tiêu khách, chẳng lẽ không cho tôi nghe qua một chút được sao?

- Ấy bác chớ đa tâm, tôi chỉ là muốn trở về để nhanh chóng ghi lại những điều bác nói ra hôm nay cho kẻ sĩ trong thiên hạ cùng hiểu rõ cái tinh tế sâu xa của nghệ thuật thổi tù. Còn chuyện tiêu sáo thì, xin bác lượng thứ, nghe tiếng tù và của bác vừa rồi, tôi nhận ra mình còn chưa hiểu gì về âm luật, thực không dám.

Tù trưởng cười vang, trong tiếng cười ẩn chứa vẻ mãn nguyện không dấu diếm :

- Đã vậy, tôi cũng không nên giữ bác nữa. Để lâu sợ bác quên mất ý nào thì cũng là tổn hại đến cả nền học thuật quốc gia. Xin phép cho tôi được tiễn bác một đoạn...

Mấy chữ "kỳ nhân kỳ hành" lại vọng lên trong tâm trí tôi. Quả thực, kẻ phàm nhân làm sao dám nói ra những lời như tù trưởng vừa nói.


Chúng tôi sánh bước trầm tư dưới ánh nắng chan hòa của buổi chiều Kinh bắc. Tù trưởng thở dài đưa mắt nhìn xa xăm. Tôi vụt dừng lại hỏi :

- Dường như bác đang có điều chi phiền muộn? Nếu không ngại, xin cứ nói ra xem tôi có thể chia sẻ được chăng?

Tù trưởng nặng nề đáp :

- Tôi chỉ có một sự ham muốn, một ham muốn tột bậc, là làm sao cho khắp nước ta ai ai cũng biết đến nghệ thuật thổi tù và, dân ta ai ai cũng được được tự do thổi tù và, đồng bào ta ai ai cũng có tù và để thổi lên mỗi lúc buồn vui. Nhưng xem ra, tôi khó mà thấy được ngày đó.

Tôi vội vàng an ủi :

- Tình yêu của bác đối với tù và thực đáng để người đời ngưỡng mộ. Nhưng vạn vật đều có quy luật tồn tại, và thời gian là dòng sông vô tận sẽ cuốn trôi đi tất cả mọi thứ rác rưởi, hời hợt, chỉ những gì ý nghĩa nhất, hữu ích nhất mới còn lại mãi mãi. Tôi tin rằng nghệ thuật tù và sẽ không bao giờ mai một.

- Cảm ơn bác.

- Nhưng trong ngũ đại thi nhơn, tôi thấy chỉ còn bác là chưa có đệ tử...

- A, chuyện này, tôi hiểu ý bác. Chỉ là nghệ thuật thổi tù và đòi hỏi rất nhiều thiên tư và tâm huyết. Nếu thiếu tâm huyết thì không thể vượt qua quá trình tập luyện gian khổ. Còn như thiếu thiên tư thì không thể nào đạt tới cảnh giới tối cao của Tù Đạo. Tôi cũng đã thử vào Nam ra Bắc mấy phen, mong tìm lấy một truyền nhân, mà chưa gặp được người như sở nguyện.

- Nghe nói bác đã viết ra nhiều sách. Nhưng không chịu xuất bản, là duyên do làm sao?

- Kỳ thực tôi mới hoàn thành được 2 bộ. Bộ thứ nhất có tựa là "Tù và kim cổ luận", khoảng 20 ngàn trang, tôi dành ra 6 năm mới viết xong. Bộ thứ 2 là "Tù và Đông Tây luận", khoảng 14 ngàn trang, mất 8 năm. Nhưng tâm huyết cả đời tôi để vào bộ sách thứ 3, vẫn còn dang dở, là cuốn "Tù và chi đạo", đã viết được 4 ngàn trang. Tù và chi đạo gồm tổng cộng 8 phần, khởi viết từ 10 năm trước, giờ tôi đang soạn phần cuối. Sang năm bác tới thăm, nhất định tôi sẽ cho bác xem cuốn này.

Bút lực và sở học của tù trưởng khiến tôi kinh ngạc. Từ số trang viết của mỗi bộ sách, tôi hiểu rằng ông vẫn luôn không ngừng trau dồi, nghiên cứu học thuật. Các trước tác của ông ngày một đạt tới sự cô đọng, tinh túy. Tôi gạn hỏi :

- Vậy sao bác không xuất bản?

- Chuyện này liên quan đến một người sư đệ của tôi. Có dịp tôi sẽ trần tình với bác.

Nghe tù trưởng nói vậy, tôi đành bỏ cuộc, không tìm hiểu thêm nữa.

Trước mặt chúng tôi hiện ra một con dốc đổ dài xuống dưới. Xe ngựa chờ sẵn trên triền dốc. Tù trưởng dừng lại, rút chiếc tù và đeo bên hông, đưa lên cười nói :

- Hậu hội hữu kỳ. Để tôi dùng tiếng tù và tiễn bác.

- Hẹn ngày tái ngộ.

Tiếng tù và dìu dặt vang lên, theo gió núi xa bay, len lỏi vào từng nhành cây ngọn cỏ. Không gian bừng lên một làn sinh khí tươi mới. Tôi thong thả bước xuống theo lối mòn thoai thoải. Tiếng tù và bỗng trở nên rền rĩ như muốn nhấn chìm khung cảnh trong một niềm ly biệt thê lương.

Đến sát cỗ xe ngựa, tôi ngoảnh đầu nhìn lên đỉnh dốc. Tù trưởng thẳng đứng. Dưới mây trời bát ngát mênh mông. Tôi bỗng thấy ông như to ra, như vĩ đại lên hơn hẳn lúc bình thường.


Tiếng tù và vẫn âm vang khắp núi rừng sông suối. Thực là :

Dưới trời ai sánh tài hoa
Trăm năm một tiếng tù và lãng du



HVN

Tô giang, 8/5/2011



Chú thích :

1. Xem Tứ đại thi nhơn truyện, hồi 2
2. Xem Tứ đại thi nhơn truyện, hồi 4
3. Hàn giang song quái : tức Nhất Thằng Thi Điên và Nhất Viên Thi Lão, 2 vị kỳ nhơn ở xứ Đà Nẵng. Sau này Nhất Thằng Thi Điên lấy vợ, kim bồn tẩy thủ. Chỉ còn Nhất Viên Thi Lão tiếp tục khổ luyện ra một môn thi pháp tối thượng, được tôn xưng là Trung Thần Cương.