(26-01-2012, 09:51 AM)Vũ Thiên Di Đã viết:
Bài thơ mà có nhiều câu liên tiếp bắt đầu bằng những tiếng cùng một từ loại, cùng một cấu trúc câu thì phạm lỗi bình đầu, ngoại trừ trường hợp cố tình làm có mục đích rõ rệt.
Thí dụ:
Đĩ già đi tu
Lầu xanh thánh thót tiếng chuông chiền
Tỉnh giấc Cao đường lúc ngửa nghiêng
Mượn chiếc thuyền tình qua bể ái
Đưa con sóng sắc tới rừng thiền
Trông gương trí tuệ đau lòng tục
Lần chuỗi bồ đề kết trái duyên
Mát mẻ cửa Không trăng gió sẵn
Dầu chưa nên Phật cũng nên tiên
(Huỳnh Mẫn Đạt)
Đón Tết
Anh em đừng tưởng tết tôi nghèo
Tiền bạc trong kho chửa lĩnh tiêu
Rượu cúc nhắn đem hàng biếng quẩy
Trà sen mượn hỏi giá còn kiêu
Bánh đường sắp gói e nồm chảy
Giò lụa toan làm sợ nắng thiu
Thôi thế thì thôi đành tết khác
Anh em đừng tưởng tết tôi nghèo
(Trần Tế Xương)
Trong bài thơ ĐL TNBC nếu chữ thứ 5, 6, 7 của nhiều câu liên tiếp (nhiều hơn 3) cùng từ loại và cấu trúc thì bài thơ phạm lỗi thượng vỹ.
Thí dụ:
Khuyên người đời
Cho hay thiên hạ khéo xem gương
Hễ khó thời thôi mấy kẻ màng
Miệng nói đã đành mua chuyện ghét
Tay không chưa dễ ép người thương
Khéo khôn ai cũng tranh phần được
Trong sạch ta thời giữ mực thường
Ði lại chẳng qua thời với mệnh
Cũng đừng thắc mắc, chớ lo lường
(Nguyễn Công Trứ)
Than nghèo
Chẳng lợi danh gì lại hóa hay
Chẳng gì phiền lụy chẳng ai rầy
Ngoài vòng cương tỏa chân cao thấp
Trong thú yên hà mặt tỉnh say
Liếc mắt coi chơi người lớn bé
Vểnh râu bàn những chuyện xưa nay
Của trời trăng gió kho vô tận
Cầm hạc tiêu dao đất nước này
(Nguyễn Công Trứ)
Bổ sung cho rõ hơn "bình đầu" : Là 4 chữ đầu trong 4 câu "thực - luận" (3 4 5 6) có cùng cấu trúc
Mượn chiếc thuyền tình qua bể ái,
Đưa con sóng sắc tới rừng thiền.
Trông gương trí tuệ đau lòng tục,
Lần chuỗi bồ đề kết trái duyên.
Rượu cúc nhắn đem hàng biếng quẩy,
Trà sen mượn hỏi giá còn kiêu.
Bánh đường sắp gói e nồm chảy,
Giò lụa toan làm sợ nắng thiu.
Bổ sung cho rõ hơn "thượng vĩ" : Là 3 chữ cuối trong 4 câu "thực - luận" (3 4 5 6) có cùng cấu trúc.
Miệng nói đã đành
mua chuyện ghét,
Tay không chưa dễ
ép người thương.
Khéo khôn ai cũng
tranh phần được,
Trong sạch ta thời
giữ mực thường.
Ngoài vòng cương tỏa
chân cao thấp,
Trong thú yên hà
mặt tỉnh say.
Liếc mắt coi chơi
người lớn bé,
Vểnh râu bàn những
chuyện xưa nay.
-------
Còn nếu nhiều hơn thế nữa (nhiều hơn 4) thì gọi là ... thơ tự do