+- Thi Ẩm Lâu (https://thiamlau.com/forum)
+-- Diễn đàn: Tửu Lầu (https://thiamlau.com/forum/forum-5.html)
+--- Diễn đàn: Phiếm Luận Đường (https://thiamlau.com/forum/forum-14.html)
+--- Chủ đề: Bàn về cái say của lanhdien (/thread-449.html)
Pages:
1
2
Bàn về cái say của lanhdien - linhtacua - 31-03-2011
Cái sự say trong lịch sử thi ca thì cũng muôn vàn, nhưng có lẽ, tôi thấy hiếm ai say thật lòng và say hiện thực như anh lanhdien qua bài thơ "Say" của anh :
ngày mai rượu hết thì sao nhỉ?
ta sẽ buồn chết mất đi thôi
đời vui vì có dăm lít đế
dĩa cốc, xoài với con khô khoai.
Chỉ cần lướt qua, tôi đã thấy tác giả say, say đên mức đầu câu cũng không viết hoa, cho thấy sự thật lòng say của anh, khiến tôi suýt nữa cũng ngả nghiêng.
Mở đầu bài thơ là một câu hỏi mang tính tu từ, biểu cảm cao độ, mà buồn đến xót xa: "ngày mai hết rượu thì sao nhỉ?. Thông thường thì các thi sĩ vốn mong manh, mơ màng, sống nay biết nay; chứ mấy ai lo lắng đến ngày mai như anh, kể cả trong lúc say. Chỉ một câu thơ, đã cho thấy anh là người tính cách cẩn thận, chu toàn, hay lo xa. Nhưng đâu phải lo cơm áo gạo tiền, mà anh lo rằng nếu mai hết rượu thì lấy đâu ra thi hứng. Quả thực là hiếm có nhà thơ nào mà với chỉ một câu thơ thôi, đã thể hiện đầy đủ được mình như anh lãnh diện.
Vâng, nếu như ngày mai hết rượu thì sao, tác giả tiếp tục gợi mở nỗi buồn nếu thiếu rượu cho chúng ta : [i]"ta sẽ buồn chết mất đi thôi"[/i]. Thi ca hiện nay hay thần tượng và thi vị hóa nỗi buồn, chẳng hạn, nỗi buồn nhiều như gió, nhưng có lẽ chẳng có nỗi buồn nào được đẩy đến tột cùng như anh lãnh diện. Nỗi buồn của anh nó hữu hình, nó trực diện, như mũi tên đâm thẳng vào tim người đọc, nghe mà đau đớn, xót xa quá.
Cá nhân tôi đánh giá, chỉ riêng với hai câu thơ bất hủ này, anh lãnh diện xứng đáng được giải Nobel văn học, đứng vào hàng ngũ đại thi hào của dân tộc chúng ta. Nhưng than ôi, đợt này trượt giá ghê quá, người ta chỉ cắm mặt vào lo cơm áo gạo tiền, tìm đâu được người đồng cảm mà đấu tranh đòi công bằng cho một tài năng như anh chứ?
đời vui vì có dăm lít đế
dĩa cốc, xoài với con khô khoai.
Từ nỗi buồn vô bờ bến ở hai câu trước, anh lãnh diện lại đưa người đọc đến một niềm vui rất đời thường, thân thiết và gần gũi. Không phải nhà thơ nào cũng có thể dẫn dắt tình cảm người đọc tài tình như anh. Tôi nói anh say thật lòng, và say hiện thực cũng là ở chỗ này. Người ta say thì hay mơ mộng, nào tiền bạc, nhà lầu xe hơi, gái đẹp như tiên ..., nhưng anh lãnh diện say mà chân thành giản dị làm sao, niềm vui nho nhỏ trong đời chỉ cần dăm lít rượu đế, đĩa cóc, xoài xanh, với con khô khoai, là anh đã mãn nguyện lắm rồi. Chắc hẳn, bạn cũng phải nghiêng mình, cúi đầu trước những vần thơ như thế, của người thi sĩ thanh cao thoát tục, không nhiễm bụi trần. Câu thơ còn ẩn chứa một ý nghĩa triết lý Phật học sâu xa, về đạo làm người, về cõi luân hồi, về giải thoát.
Chỉ với bốn câu ngắn ngủi, kỳ tài thơ ca Lãnh diện đã đưa chúng ta đến với mọi cảm xúc cung bậc tình cảm, ngoài ra anh còn gửi gắm rất nhiều ưu tư về xã hội cũng như thiền học. Tuy nhiên với người trần mắt thịt như tôi, rất có thể đã bỏ sót rất nhiều ý tưởng cao thâm.
Kính mong được anh nhón tay làm phúc mà chỉ bảo mở mang thêm cho tôi.
RE: Bàn về cái say của lanhdien - lanhdien - 31-03-2011
mình sắp nổi tiếng rồi sao?
ko biết có hot lên ko đây, cố lên đi lão
RE: Bàn về cái say của lanhdien - Vũ Thiên Di - 31-03-2011
(31-03-2011, 06:07 AM)lanhdien Đã viết: ngày mai gạo hết thì sao nhỉ?
ta sẽ đói rồi chết mất thôi
đời có gì vui khi túng thế
chẳng cốc, xoài cũng chẳng khô khoai
mình trở nên thế rồi sao?
Cố lên huynh, ngày mai là thứ 6 rùi
RE: Bàn về cái say của lanhdien - Hoả Tà Nương - 31-03-2011
Ta nghe đồn lanhdien cũng là một "Đại tiện gia", cái say trên thật ra chưa đủ độ say theo cách của một "Đại tiện chân nhân". Theo ta nó phải là bài này cơ:
(26-03-2011, 09:56 AM)lanhdien Đã viết: Ta say, đất cũng vừa nghiêng lạ
Quay quắt nỗi buồn lên cỏ cây
Hoa gầy xơ xác rơi lả tả
Cỏ úa nghìn thu trong khói mây
Hồn ai mảnh khoảnh về nghiêng ngã
Xô bóng hình mình dưới ánh trăng
Vói tay nắm lấy bầu nhật nguyệt
Dốc cạn hồ trường trong chén say.
Ta kém về phân tích và bình luận, kính phiền các "Tiện hữu" mổ xẻ dùm!
RE: Bàn về cái say của lanhdien - Ngạo - 31-03-2011
(26-03-2011, 09:56 AM)lanhdien Đã viết: Ta say, đất cũng vừa nghiêng lạ
Quay quắt nỗi buồn lên cỏ cây
Hoa gầy xơ xác rơi lả tả
Cỏ úa nghìn thu trong khói mây
Hồn ai mảnh khảnh về nghiêng ngã
Xô bóng hình mình dưới ánh trăng
Vói tay nắm lấy bầu nhật nguyệt
Dốc cạn hồ trường trong chén say.
Ta say, đất cũng vừa nghiêng lạ
Mở đầu tác giả đã tự thú nhận là mình say, một cách thừa nhận rất tích cực vì chả có anh nào say lại nói mình say.Trong cái say trời đất như quay cuồng,cái say làm cho nỗi buồn căng cứng chực tràn.Đến đó dường như chịu hết xiết tác giả đành :
Quay quắt nỗi buồn lên cỏ cây dẫu biết nỗi buồn của anh nhiều như nước sông Hoàng Hà nhưng làm cho" Hoa gầy xơ xác rơi lả tả " thì
cũng là cả một vấn đề.Nỗi buồn căng tức trong tác giả đã lên đến tột độ,cay nồng như axit sunfuric làm cỏ úa cả nghìn thu.Một nỗi buồn vô tả khó lường..
Tới đây tác giả có vẻ đã vơi đi sự căng tức trong nỗi buồn,trên đường về bất chợt thấy một nàng đang liêu xiêu trong màn đêm mờ tỏ của ánh trăng bàng bạc .Cơn đê tiện vùng trỗi dậy anh liền vói lấy bầu nhật nguyệt như muốn hút cạn tinh tuý của nhật nguyệt trong nàng để rồi bật tung tất cả, dốc cạn tât cả những gì còn sót lại trong người, hoà mình vào cơn tuý luý vô tận
NTCS
RE: Bàn về cái say của lanhdien - linhtacua - 31-03-2011
Hôm nay, tôi lại mời quý vị thưởng thức tiếp một vị "say" mới trong thơ anh Lãnh. Kiểu say này không thể diễn tả bằng lời được, nó thâm thuý sâu xa, tuỳ thuộc vào sự cảm nhận của mỗi người. Bài thơ gồm 2 khổ, 8 câu :
Ta say, đất cũng vừa nghiêng lạ
Quay quắt nỗi buồn lên cỏ cây
Hoa gầy xơ xác rơi lả tả
Cỏ úa nghìn thu trong khói mây
Hồn ai mảnh khoảnh về nghiêng ngã
Xô bóng hình mình dưới ánh trăng
Vói tay nắm lấy bầu nhật nguyệt
Dốc cạn hồ trường trong chén say.
Như bài thơ trên tôi đã diễn giải, bao giờ câu mở đầu cũng là tinh hoa của anh Lãnh, và bài thơ này cũng không ngoại lệ.
Ta say, đất cũng vừa nghiêng lạ
Ơ lạ chưa, đất có bao giờ nghiêng, chỉ có người say đi nghiêng thôi chứ. Nhưng đó là hiện thực, còn đây là thi ca, thi ca nó biến cái vô lý trong đời người ta thành cái có lý, thành cái bay bổng đến bất ngờ. Ta say, hay đất trời say, hay là cả hai cùng say? Một thủ pháp ước lệ, nhân cách hoá độc đáo rất điển hình trong thơ Lãnh, khiến người ta phải si mê, đắm đuối, và thần thánh hoá thơ anh là ở chỗ này đây. Chữ "nghiêng lạ" trong câu thơ cũng mang đến đến cho người ta một cảm giác rất lạ, có lẽ đây là một hiện tượng thú vị trong thi ca, đòi hỏi các nhà nghiên cứu phê bình văn học phải đào sâu thêm. Tôi bỗng chợt nhận ra, khi Picasso tự hoạ chân dung mình, những mảng màu, những lát cắt trong tranh ông cũng nghiêng nghiêng, nhìn dưới mọi góc độ nó đều trở nên huyễn hoặc như thể cách dùng từ của anh Lãnh. Liệu có thể coi Lãnh là Picassco trong văn học được chăng?
Trong lúc bàn về cái sự say của anh lanhdien, tôi cũng lại nhớ đến Hàn Mặc Tử với câu thơ : "Ta khạc hồn ra ngoài cửa miệng" trong bài "Say trăng" của Hàn. Thực lòng mà nói, cái cách thô tục hoá thi ca như Hàn nó cũng giống như cách lột quần chụp ảnh nude của các nghệ sĩ trẻ thời nay; một cách PR hết sức rẻ tiền để hoài mong nổi tiếng. Ở đây cũng xin lỗi anh Lãnh vì đã đem thơ anh so sánh với thơ Hàn, bởi nó quá khập khiễng giữa cái thô tục và cái thanh cao. Nhưng mà gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn, tôi tin rằng thơ anh vẫn như bông hoa sen, dịu dàng toả hương ngan ngát cho đời.
Ba câu thơ tiếp theo trong khổ đầu tiên, đất trời cây cỏ lặng lẽ hiện ra trước mắt người đọc, qua con mắt của người say tên Lãnh :
Quay quắt nỗi buồn lên cỏ cây
Hoa gầy xơ xác rơi lả tả
Cỏ úa nghìn thu trong khói mây
Đoạn thơ này mang đầy tính đa nghĩa, gợi hình và lập thể hoá hình ảnh. Bạn có thể hiểu theo rất nhiều cách khác nhau, chẳng hạn như cách bình của bác Ngạo ở trên là một ví dụ.
Tôi cứ băn khoăn mãi về cái câu "Quay quắt nỗi buồn" để hiểu nó một cách triệt để nhất, thấu đáo nhất, để tìm ra được cái tinh tuý, cái thâm sâu của tác giả. Nỗi buồn ở đây là nỗi buồn tinh thần hay vật chất? Triết học Mác có nói, vật chất quyết định ý thức; và nếu hiểu theo Mác, thì nỗi buồn ở đây rõ ràng là về vật chất, nghĩa là nỗi buồn của cơ thể đang quay quắt, đang gặm nhấm cơ thể của tác giả. Nó dồn ép anh đến chân tường, đến một nơi vắng vẻ xa xăm, hoang vu lạnh lẽo; nơi ấy chỉ còn lại hoa gầy, cỏ úa với khói mây.
Tiếp theo mạch suy diễn này, tôi bỗng phát hiện ra tính thời đại và tính dân tộc cao cả vĩ đại trong thơ anh. Trong "Bình Ngô đại cáo" xưa của Nguyễn Trãi, người ta đã phát hiện ra, ông là người đầu tiên có ý thức bảo vệ môi trường. Ở đây cũng vậy, tác giả khéo giễu mình, cũng như chê trách một thói quen của dân nhậu Việt nam. Cứ uống đi, uống cho say đi, rồi thì buồn, rồi thì quay quắt nỗi buồn lên cỏ cây. Rồi nữa thì cây cỏ cũng chết rũ ra, linh hồn cây cỏ cũng biến thành khói mây. Các bác sống không biết giữ cho môi trường trong sạch, để cho cây héo hoa gầy như thế được sao? Như thế trái đất làm sao mà xanh tươi, thế hệ mai sau biết sống sao đây nữa?
Ồ, thì ra thế đó. Anh Lãnh là người có tầm nhìn thời đại, mà đầy tính dân tộc cũng là ở đây chứ đâu?
Bốn câu thơ tiếp theo, cũng đồng thời là kết thúc cho bài thơ, thể hiện tính nhân văn, tình thương yêu nhân loại vĩ đại của anh Lãnh:
Hồn ai mảnh khoảnh về nghiêng ngã
Xô bóng hình mình dưới ánh trăng
Vói tay nắm lấy bầu nhật nguyệt
Dốc cạn hồ trường trong chén say
Anh thương nước mình còn nghèo quá, chiến tranh liên miên, làm cho người dân cơm ăn không đủ no, áo ăn không đủ ấm. Cho nên, không những thân thể gày gò, mà đến tận linh hồn còn mảnh khảnh. Chưa say, mà đi bộ thôi, gió đã thổi ngả nghiêng rồi, chứ đừng nói là say.
Mà cũng vì nghèo quá, mà nạn móc túi, trộm cắp diễn ra như cơm bữa, khiến cho người ta nhìn thấy bóng mình mà sợ quá, tưởng thằng kẻ cướp ở đâu ra, vội vàng đẩy xô cả bóng mình dươí anh trăng. Ở đây, anh cũng khuyên chúng ta, không nên đi một mình về khuya, rất là nguy hiểm.
Người đọc đến đây bỗng xót xa, rời rụng chân tay, tâm can ứa máu mà đồng cảm cùng với anh Lãnh. Ôi chao là thương dân ta quá.
Tôi cho rằng, tính chất Thiền học cũng là ở đây.
RE: Bàn về cái say của lanhdien - chopmat - 31-03-2011
Vâng!
Ta say!
“Ta say, đất cũng vừa nghiêng lạ”
Cái lạ đầu tiên ở bài thơ này chính là cái chữ “lạ” ở cuối câu đầu của bài thơ.
Có ai say mà không hay mình nghiêng ngả,
Có ai say mà không thấy trời đất cuồng quay.
Đường xưa lối cũ là đây,
Mà trong chén rượu đêm nay lạ lùng.
Rõ ràng tác giả vẫn chẳng “lạ” gì đến cái sự nghiêng của đất trời khi say nữa. Cái”lạ” này chính là một cảm giác, một nỗi lòng “là lạ” chợt trong giây phút kéo ùa về trong anh. Có người nói đó là cảm giác “buồn”. Thế nhưng ngay cả trong cái nỗi buồn nó cũng đâu có đơn giản vậy , mà nó đa dạng đến không cùng. Ờ thì có cái buồn cô quạnh, ờ thì có cái buồn quắt quay. Rồi thì buồn xơ xác , buồn héo hắt, buồn vì ham muốn, buồn với tay, buồn dốc cạn… Buồn thì có nhiều nhưng tôi đoán cái buồn trong anh nó là tổng hợp của tất cả những nỗi buồn kia cộng lại. Chính vì thế nó mới “lạ” Cái cảm giác này là cảm giác sẽ đi suốt cùng anh đến hết bài thơ.
Thì đây :
“Quay quắt nỗi buồn lên cỏ cây
Hoa gầy xơ xác rơi lả tả”
Nỗi buồn lạ xâm chiếm trong lòng. Có cái tức thời , có cái lại đã từ lâu dằng dai đeo bám. Hai thứ buồn này dường như không phân biệt được đâu là trong anh, đâu là trong hoa lá cỏ cây. Anh : “Quắt quay nỗi buồn lên cỏ cây”
Người đọc tưởng chừng như đây là nỗi buồn tức thời của anh nhưng thực ra lại chưa hẳn là đúng. Nó chỉ là cái tức thời trong cái đã từ lâu đeo bám mà thôi. Bởi vì :“Hoa gầy xơ xác rơi lả tả” .
Ai đã nghe câu thơ nổi tiếng của một nhà thơ nào đó tả về nỗi buồn của cỏ cây thì mới biết:
“Buồn trông mặt nước hững hờ,
Cây trơ trụi lá hoa xơ xác gầy.”
Cành cây trụi lá, xác hoa tơi tả. Cái buồn tức thời của cỏ cây khi mùa đông sang. Nhưng tác giả khi làm bài thơ này đang trong một tối chớm thu, mùa của hoa lá cỏ cây bừng sắc trước khi lụi tàn. Vậy tại sao lại có “Hoa gầy”? Ta chỉ có thể hình dung ra là cây hoa này đã chia sẻ nỗi buồn với tác giả đã rất từ lâu rồi. Nỗi buồn bao lâu, ngấm sâu, gầy guộc. Hôm nay đây đóa “Hoa gầy” lại như cùng chia sẻ nỗi buồn cùng anh như đã bao ngày qua chia sẻ. Lá hoa “ rơi lả tả” chỉ là cái cực hạn của chuỗi thời gian mà thôi. Thế nên , nó chính là cái buồn tức thời trong cái buồn đeo bám.
Có người liên tưởng hình ảnh “nỗi buồn” và “sương khói” với 2 câu thơ của thi sĩ họ Hàn :
“Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà”
Thế nhưng trong câu :
“Cỏ úa nghìn thu trong khói mây”
Ta vẫn thấy sự khác nhau 1 trời 1 vực. Nỗi buồn của họ Hàn là nỗi buồn tức thời , buồn man mác, buồn chỉ riêng của bản thân Hàn. Bởi vậy nỗi buồn ở đây không những chỉ của bản thân tác giả mà còn là cả nỗi buồn của cỏ cây. Nỗi buồn không phải tức thời mà là nỗi buồn từ lâu đeo bám mà cả người và cây đều cùng chung nỗi. Có người lại nói, họ Hàn nhìn khói đốt rạ mà ra thành sương khói. Cũng có người lại hình tượng mà nói, trong khi đang ngấm men say, cơ thể tác giả nóng bừng bừng nên cái nỗi buồn khi chia xẻ với cỏ cây gặp tiết trời thu nó cũng như hóa ngưng tụ lại như khói mây. Riêng tôi thì không nghĩ vậy. Chắc chỉ là khói điếu thuốc lào tác giả vừa hút phả ra mà thôi (tôi biết anh rất thích hút món điếu cày) Thế nhưng, lại là thế nhưng, cho dù là nỗi buồn “ngưng tụ” hay “khói thuốc lào” thì tác giả vẫn vận dụng rất hình ảnh và đầy ý vị trong thơ anh.
Thế rồi :
“Hồn ai mảnh khảnh về nghiêng ngả
Xô bóng hình mình dưới ánh trăng”
Thế rồi cái thân thể héo tàn, cái linh hồn thương đau đó lại chuệnh choạng lê những bước mòn tìm về chốn thân quen đó. Đọc đến đây khiên người ta lại phải liên tưởng đến đôi câu thơ của đại thi hào Nguyễn Du:
“Vầng trăng ai xẻ làm đôi,
Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường.”
Hai câu thơ của cụ Nguyễn Du tả cái nỗi nhớ trong cảnh chia tay Thúc Sinh - Thúy Kiều. Đau thương , mòn mỏi và bất lực. Đương nhiên có thể hình tượng cái “bầu nguyệt” ai xẻ làm đôi, 1 bầu thiếp giữ lại bên gối (Kiều hay ngủ ôm gối), nửa kia để chàng mang đi (chỉ là mang cái hình ảnh thôi ) cho vợi nỗi nhớ nhung. Hai câu thơ này tưởng đã hay nhưng đem so với 2 câu trên thì về độ mãnh liệt nó còn kém xa lắm. Vì trong 2 câu thơ đó nó còn ẩn chứa cả cái “lạ” (đầu bài đã nói) đó là cái nỗi buồn ham muốn. Nó còn được tác giả đẩy lên đến mức mãnh liệt nhất khi “xô” ngã được cả chính cái bóng hình của mình để nằm dưới cái “bầu trăng” kia. Và cuối cùng, đẩy cái nỗi “buồn ham muốn” của mình lên thành cực điểm của giới hạn “lạ”. Đó là nỗi “buồn với tay” và “buồn dốc cạn” :
“Với tay nắm lấy bầu nhật nguyệt,
Dôc cạn hồ trường trong chén say.”
Đây là hình ảnh bất hủ nhất, hình ảnh thi vị nhất, nhân bản nhất, cuối cùng của bài thơ. Dốc cạn trong chén say nhưng dường như lại không phải trong chén rượu mà là say trong chén bầu nguyệt. Anh say, anh buồn như anh đã muốn uống cả thế gian này, cả cõi trời đất này.
Vâng đúng vậy :
Vầng trăng ai xẻ làm hai nhỉ,
Nửa rớt đáy ly nửa gối giường.
Một giấc đam mê đời chưa phỉ,
Ta buồn dốc cạn chén quỳnh tương.
hn 31/03/2010
CM
CM
RE: Bàn về cái say của lanhdien - lanhdien - 31-03-2011
(31-03-2011, 02:11 PM)chopmat Đã viết: Vâng!
Ta say!
“Ta say, đất cũng vừa nghiêng lạ”
Cái lạ đầu tiên ở bài thơ này chính là cái chữ “lạ” ở cuối câu đầu của bài thơ.
Có ai say mà không hay mình nghiêng ngả,
Có ai say mà không thấy trời đất cuồng quay.
Đường xưa lối cũ là đây,
Mà trong chén rượu đêm nay lạ lùng.
Rõ ràng tác giả vẫn chẳng “lạ” gì đến cái sự nghiêng của đất trời khi say nữa. Cái”lạ” này chính là một cảm giác, một nỗi lòng “là lạ” chợt trong giây phút kéo ùa về trong anh. Có người nói đó là cảm giác “buồn”. Thế nhưng ngay cả trong cái nỗi buồn nó cũng đâu có đơn giản vậy , mà nó đa dạng đến không cùng. Ờ thì có cái buồn cô quạnh, ờ thì có cái buồn quắt quay. Rồi thì buồn xơ xác , buồn héo hắt, buồn vì ham muốn, buồn với tay, buồn dốc cạn… Buồn thì có nhiều nhưng tôi đoán cái buồn trong anh nó là tổng hợp của tất cả những nỗi buồn kia cộng lại. Chính vì thế nó mới “lạ” Cái cảm giác này là cảm giác sẽ đi suốt cùng anh đến hết bài thơ.
Thì đây :
“Quay quắt nỗi buồn lên cỏ cây
Hoa gầy xơ xác rơi lả tả”
Nỗi buồn lạ xâm chiếm trong lòng. Có cái tức thời , có cái lại đã từ lâu dằng dai đeo bám. Hai thứ buồn này dường như không phân biệt được đâu là trong anh, đâu là trong hoa lá cỏ cây. Anh : “Quắt quay nỗi buồn lên cỏ cây”
Người đọc tưởng chừng như đây là nỗi buồn tức thời của anh nhưng thực ra lại chưa hẳn là đúng. Nó chỉ là cái tức thời trong cái đã từ lâu đeo bám mà thôi. Bởi vì :“Hoa gầy xơ xác rơi lả tả” .
Ai đã nghe câu thơ nổi tiếng của một nhà thơ nào đó tả về nỗi buồn của cỏ cây thì mới biết:
“Buồn trông mặt nước hững hờ,
Cây trơ trụi lá hoa xơ xác gầy.”
Cành cây trụi lá, xác hoa tơi tả. Cái buồn tức thời của cỏ cây khi mùa đông sang. Nhưng tác giả khi làm bài thơ này đang trong một tối chớm thu, mùa của hoa lá cỏ cây bừng sắc trước khi lụi tàn. Vậy tại sao lại có “Hoa gầy”? Ta chỉ có thể hình dung ra là cây hoa này đã chia sẻ nỗi buồn với tác giả đã rất từ lâu rồi. Nỗi buồn bao lâu, ngấm sâu, gầy guộc. Hôm nay đây đóa “Hoa gầy” lại như cùng chia sẻ nỗi buồn cùng anh như đã bao ngày qua chia sẻ. Lá hoa “ rơi lả tả” chỉ là cái cực hạn của chuỗi thời gian mà thôi. Thế nên , nó chính là cái buồn tức thời trong cái buồn đeo bám.
Có người liên tưởng hình ảnh “nỗi buồn” và “sương khói” với 2 câu thơ của thi sĩ họ Hàn :
“Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà”
Thế nhưng trong câu :
“Cỏ úa nghìn thu trong khói mây”
Ta vẫn thấy sự khác nhau 1 trời 1 vực. Nỗi buồn của họ Hàn là nỗi buồn tức thời , buồn man mác, buồn chỉ riêng của bản thân Hàn. Thế nhưng nỗi buồn ở đây không những chỉ của bản thân tác giả mà còn là cả nỗi buồn của cỏ cây. Nỗi buồn không phải tức thời mà là nỗi buồn từ lâu đeo bám mà cả người và cây đều cùng chung nỗi. Có người lại nói, họ Hàn nhìn khói đốt rạ mà ra thành sương khói. Cũng có người lại hình tượng mà nói, trong khi đang ngấm men say, cơ thể tác giả nóng bừng bừng nên cái nỗi buồn khi chia xẻ với cỏ cây gặp tiết trời thu nó cũng như hóa ngưng tụ lại như khói mây. Riêng tôi thì không nghĩ vậy. Chắc chỉ là khói điếu thuốc lào tác giả vừa hút phả ra mà thôi (tôi biết anh rất thích hút món điếu cày) Thế nhưng cho dù là nỗi buồn “ngưng tụ” hay “khói thuốc lào” thì tác giả vẫn vận dụng rất hình ảnh và đầy ý vị trong thơ anh.
Thế rồi :
“Hồn ai mảnh khảnh về nghiêng ngả
Xô bóng hình mình dưới ánh trăng”
Thế rồi cái thân thể héo tàn, cái linh hồn thương đau đó lại chuệnh choạng lê những bước mòn tìm về chốn thân quen đó. Đọc đến đây khiên người ta lại phải liên tưởng đến đôi câu thơ của đại thi hào Nguyễn Du:
“Vầng trăng ai xẻ làm đôi,
Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường.”
Hai câu thơ của cụ Nguyễn Du tả cái nỗi nhớ trong cảnh chia tay Thúc Sinh - Thúy Kiều. Đau thương , mòn mỏi và bất lực. Đương nhiên có thể hình tượng cái “bầu nguyệt” ai xẻ làm đôi, 1 bầu thiếp giữ lại bên gối (Kiều hay ngủ ôm gối), nửa kia để chàng mang đi (chỉ là mang cái hình ảnh thôi ) cho vợi nỗi nhớ nhung. Hai câu thơ này tưởng đã hay nhưng đem so với 2 câu trên thì về độ mãnh liệt nó còn kém xa lắm. Vì trong 2 câu thơ đó nó còn ẩn chứa cả cái “lạ” (đầu bài đã nói) đó là cái nỗi buồn ham muốn. Nó còn được tác giả đẩy lên đến mức mãnh liệt nhất khi “xô” ngã được cả chính cái bóng hình của mình để nằm dưới cái “bầu trăng” kia. Và cuối cùng, đẩy cái nỗi “buồn ham muốn” của mình lên thành cực điểm của giới hạn “lạ”. Đó là nỗi “buồn với tay” và “buồn dốc cạn” :
“Với tay nắm lấy bầu nhật nguyệt,
Dôc cạn hồ trường trong chén say.”
Đây là hình ảnh bất hủ nhất, hình ảnh thi vị nhất, nhân bản nhất, cuối cùng của bài thơ. Dốc cạn trong chén say nhưng dường như lại không phải trong chén rượu mà là say trong chén bầu nguyệt. Anh say, anh buồn như anh đã muốn uống cả thế gian này, cả cõi trời đất này.
Vâng đúng vậy :
Vầng trăng ai xẻ làm hai nhỉ,
Nửa rớt đáy ly nửa gối giường.
Một giấc đam mê đời chưa phỉ,
Ta buồn dốc cạn chén quỳnh tương.
hn 31/03/2010
CM
Bái phục.
Em lấy làm vinh hạnh được các bác chấp phím và nâng em lên tầng cao mới.
Xưa nay em chưa nghĩ đến như vậy, may nhờ các bác mà em mới tìm ra chân lí.
cảm ơn...cảm ơn.
RE: Bàn về cái say của lanhdien - chopmat - 31-03-2011
Đính chính:
1. Theo như phản ánh của tác giả thì anh ko biết hút thuốc lào.
Bản thân người bình (là tui
) cũng biết điều đó nhưng ko lẽ lại nói là do ... thổi sáo (tôi biết anh rất thích thổi sáo) mà ra khói.Thế cho nên xin đính chính lại : Lời nhận xét của người đời là chính xác. Khói là do kết quả của sự "ngưng tụ" giữa "nỗi buồn quay quắt" của anh khi bày tỏ với "cỏ cây" mà gặp tiết trời se lạnh của mùa thu.
2. Bài tứ tuyệt cuối cùng. Ở 2 câu cuối. Vì muốn tăng thêm phần vói vọi của nỗi buồn bất hủ mà người bình (vẫn là tui thui
) đã tự ý thay đổi thanh luật cho nó dướn lên chứ ko để thanh (`) như nguyên tác của anh. ("Chén hồ trường" và "chén quỳnh tương" ). Nay xin đổi lại cho chuẩn (tuy rằng câu cuối xuống xề thì nó hơi giảm độ cao chút) Vầng trăng ai xẻ làm hai nhỉ,
Nửa rớt đáy ly nửa gối giường.
Một giấc đam mê nào đã phỉ,
Ta buồn dốc cạn chén hồ trường.
Nửa rớt đáy ly nửa gối giường.
Một giấc đam mê nào đã phỉ,
Ta buồn dốc cạn chén hồ trường.
RE: Bàn về cái say của lanhdien - lanhdien - 03-04-2011
(31-03-2011, 12:44 AM)linhtacua Đã viết: Hôm nay, tôi lại mời quý vị thưởng thức tiếp một vị "cháy" mới trong thơ anh Lãnh. Kiểu này không thể diễn tả bằng lời được, nó thâm thuý sâu xa, tuỳ thuộc vào sự cảm nhận của mỗi người. Bài thơ như một đoạn văn xuôi nhưng nó là thơ mới lạ
Hoa gạo lại cháy rực lên trong tiết tháng ba
Nhắc tôi
mùa những đàn chim di cư trở về.
Sân đình
nằm phơi lưng cho nắng đổ
Nghe cỏ mọc
lô nhô qua những kẽ đá
Em ngửa bàn tay
Tôi khẽ hít hương trời cuối xuân
Lửa từ hoa gạo xuyên qua kẽ tay em
Vào mắt tôi
vằn đỏ
Mái đình cong cong
Mái đình rêu phong
Tôi trượt đi trong miên man
Này em, giữ chặt tay nhé
Để cùng nhau hoà vào đất trời này.
Như bài thơ trên tôi đã diễn giải, bao giờ câu mở đầu cũng là tinh hoa của anh Lãnh, và bài thơ này cũng không ngoại lệ.
[i]"Hoa gạo lại cháy rực lên trong tiết tháng ba"[/i]
Ơ lạ chưa, xưa nay người ta chỉ thấy lữa cháy chứ có bao giờ thấy hoa phượng cháy đâu. Nhưng đó là hiện thực, còn đây là thi ca, thi ca nó biến cái vô lý trong đời người ta thành cái có lý, thành cái bay bổng đến bất ngờ. Hoa gạo bị cháy hay hoa gạo nở?
Vâng!
Hoa gạo cháy
"Ai có về nhặt hoa gạo tháng ba?
Từng cánh hoa thắp cháy trời màu đỏ
Cầm một bông gửi cho tôi nỗi nhớ
Tự thủa nào đã quên cả mùi hương"
Một thủ pháp ước lệ, nhân cách hoá độc đáo rất điển hình trong thơ Lãnh, khiến người ta phải si mê, đắm đuối, và thần thánh hoá thơ anh là ở chỗ này đây. Chữ "cháy" trong câu mang đến cho người ta một cảm giác rất lạ, có lẽ đây là một hiện tượng thú vị trong thi ca, đòi hỏi các nhà nghiên cứu phê bình văn học phải đào sâu thêm. Tôi bỗng chợt nhận ra, khi Picasso vẽ bức Le repos (Nghỉ ngơi) lát cắt trong tranh ông cũng lấp lánh, mọi góc độ nó đều trở nên huyễn hoặc và rưc cháy như cách dùng từ của anh Lãnh. Liệu có thể coi Lãnh là Picassco trong văn học được chăng?
Có người liên tưởng:
"Em ở đây không có mùa hoa gạo
đỏ rực trời đốt cháy tháng ba
để lòng ai thổn thức lúc chia xa
quay quắt bước mà hồn còn một nửa"
Nhưng cũng không thể so sánh với anh được, chỉ gói gọn với câu" Hoa gạo cháy rực lên trong tiết tháng ba" thôi, mà anh đã chuyển tải hết cái hừng hực của sức nóng và sức bung của hoa gạo. Thiết nghĩ, những dòng nham thạch bất ngờ phun trào từ núi lữa cũng không thể sống động và tàn khốc đến mãnh liệt trong thơ anh.
[i]"Nhắc tôi
mùa những đàn chim di cư trở về.
Sân đình
nằm phơi lưng cho nắng đổ
Nghe cỏ mọc
lô nhô qua những kẽ đá
Em ngửa bàn tay
Tôi khẽ hít hương trời cuối xuân"[/i]
À thì ra là thế, mùa hoa đã nhắc anh biết được đàn chim di cư bay về, báo hiệu cho biết đã hết mùa lạnh nhưng lại nêu được cái chủ ý từ câu đầu tiên. Anh rất gan dạ nên nằm phơi mình cho nắng đổ trên lưng mà nằm nghe cỏ mọc. Xưa nay ta chỉ thấy cỏ mọc là may mắn lắm rồi, thế nhưng với anh thì thấy là điều bình phàm, dung dị. Anh muốn hướng đến cái bất phàm trong thơ văn, nên anh phải dùng từ rất tượng hình. Anh phải "nghe" nó mới độc đáo, mới thi vị...Điểm này anh giống ở Trịnh :
" Nghe mưa nơi này lại nhớ mưa xa..."
Nhưng Trịnh nghe mưa thì đơn giản hơn nhiều, nghe ở Trịnh đa số người ta dễ dàng phát hiện, nghe ở anh thì đang là một bí ẩn về Thiền nhiều hơn.
Tôi vẫn đang băn khoăng với câu :
[i]"Em ngửa bàn tay
Tôi khẽ hít hương trời cuối xuân"[/i]
cứ đánh đố cho mình hoài mà không cách lý giải, không biết anh dùng thủ pháp gì biết được cái hương trời cuối xuân qua cách hít vào bàn tay cô gái? Đó chính là Triết. Thật đau lòng khi người ta không kịp nhìn nhận ra cái sâu xa kia trong thơ anh, xin thưa rằng : Hương là tuổi trẻ, là sức sống thanh tân:
- Vậy mà chưa đủ Thiền ư?
- Vậy mà chưa đủ Triết ư?
Lửa
từ hoa gạo xuyên qua kẽ tay em
Vào mắt tôi
vằn đỏ
Mái đình cong cong
Mái đình rêu phong
Tôi trượt đi trong miên man
Này em, giữ chặt tay nhé
Để cùng nhau hoà vào đất trời này. "
Đến đây người ta lại bắt gặp ngọn lửa, hình ảnh ngọn lửa lúc này như được anh nhen nhóm lại, giống như anh bật quẹt để rít cái điếu cày(tôi biết anh thích cái món này), nó được phát sáng ngay lập tức.
"Lửa từ hoa gạo xuyên qua kẽ tay em
Vào mắt tôi
vằn đỏ"
một ánh sáng rất chói loá mà không rạng ngời, anh đã đẩy đôi mắt mình lên như một tấm kiếng, phản chiếu lại rất lung linh, huyền ảo. Những mái đình cong cong và rêu phong, là minh chứng cho cái tư tưởng sáng tạo trong thi pháp anh một cách trường tồn.
Trong ý niệm của mình anh sợ cô gái trượt ngã. Bất chợt tôi thấy anh rất cao cả, không ích kỷ như một số nhà thơ nổi tiếng chẳng hạn như :
" Chao ôi ghê quá ôi ghê quá
Cảm thấy hồn tôi ớn lạnh rồi"
Han Mặc Tử chỉ biết cho bản thân mình, còn riêng anh thì khác biệt:
"Tôi trượt đi trong miên man
Này em, giữ chặt tay nhé
Để cùng nhau hoà vào đất trời này". Điểm này anh hơn hẳn Hàn gấp trăm lần
Vâng đúng vậy
Gửi vào em một ít nhé anh ơi
nhờ mây gió gói cái màu hoa đỏ
như màu máu chảy tràn trong huyết quản
dù mối tình kia vẫn xa đến muôn đời.
Ơ! tôi đang nói thơ ai đây? xin lổi anh tôi lại trượt về thơ tôi rồi
Bác bình hay thiệt...cái này đê tiện nó bẩu là Ảo ảnh ma công