hlinhlan Đã viết:

DẪN NHẬP

Chuyện đời thường của các nhà thơ tên tuổi cũng có sức hấp dẫn không kém những tuyệt phẩm mà họ dâng hiến cho đời. Người ta thường dùng từ "giai thoại" khi nói đến những câu chuyện mang tính hậu trường như thế.

Các giai thoại văn chương giúp chúng ta có cái nhìn thấu đáo hơn về giới văn thi sĩ, thấy họ thực hơn, đời hơn... và vì thế, tác phẩm của họ cũng trở nên gần gũi hơn, dễ hiểu hơn... Đấy là lúc mà tình yêu thi ca trong chúng ta được nâng lên.

Topic này là nơi để các huynh đệ tỷ muội tập hợp những giai thoại hay về các thi sĩ nổi tiếng trong và ngoài nước.

Xin bắt đầu với cuộc đấu khẩu bằng thơ giữa Nguyễn Bính và các đồng nghiệp. Tư liệu này trích từ hồi ký "Nhớ về rừng U Minh" của Hoàng Tấn...

* * *

Nguyễn Bính và đồng nghiệp đấu khẩu bằng thơ (Click to View)

Trước ngày bế giảng lớp “Văn nghệ khoá Lê Trần” (1951) ở ấp Đồng Cùng, rừng U Minh, thi sĩ Nguyễn Bính tâm tình với bạn thân Hoàng Tấn: “Mình đã ngoài 30 rồi, sống lẻ loi mãi cũng buồn, mình tính vào khoảng sau hai tháng nữa sẽ cưới vợ”.

Hoàng Tấn ớ ra, cho là “chuyện lạ kháng chiến”. Một thi sĩ đa tình, lại như bèo dạt mây trôi, từng tuyên ngôn qua hai câu thơ: “Sống là sống để mà đi/Con tàu bạn hữu, chuyến xe nhân tình” và đã có “một ngàn lẻ người yêu trong mộng”, bây giờ muốn làm chú rể! Mà cô dâu là ai đây? Hoàng Tấn liền mau mau tranh thủ kể cho anh em trong tiểu đội nghe. Thế là đêm trước ngày Tiểu đội Thơ chia tay, Hoàng Tấn, Hoàng Phố, Thanh Bình, Truy Phong, Kiên Giang, Nguyễn Hải Trừng bày mưu trêu chọc Nguyễn Bính trong cuộc chất vấn - đối thoại bằng thơ hy hữu. Nhà thơ Thanh Bình xung phong “phát pháo” mở đầu.

Nhà thơ Nguyễn Bính

Thanh Bình (hỏi Nguyễn Bính):
Phải chăng ông sắp tuyên hôn?

Truy Phong (bồi tiếp):
Bạc tiền không có vợ con nỗi gì?

Nguyễn Bính (thản nhiên):
Bạc tiền không có cần chi
Miễn yêu chung thuỷ việc gì cũng xong.

Hoàng Phố:
Rằng xong thì Bính dối lòng
Thuốc không có hút còn hòng cưới ai?

Nguyễn Bính (phản ứng):
Các anh nghĩ thế là sai
Theo "Đời sống mới" tiền tài kể chi.

Nguyễn Hải Trừng (ở Tiểu đội Họa sang chơi, góp ý):
Đứng trong thực tế mà suy
Bạc tiền không có lấy gì tiếp tân?

Nguyễn Bính (bực dọc):
Đã mang tiếng bạn bè thân
Đến chơi đâu phải cầu ăn cho nhiều?

Hoàng Phố (khích bác):
Bạn bè là chỗ thân yêu
Ít ra cũng phải một "heo" mới vừa.

Nguyễn Bính (trả miếng):
Tưởng rằng tình bạn thiết tha
Ai ngờ lại hoá "bạn gà bạn heo"?

Hoàng Tấn (phê phán):
Bính ơi xin chớ đặt điều
Bạn người ai lại bạn heo bao giờ?

Nguyễn Bính (chưa nguôi giận):
Bạn người uống rượu ngâm thơ
Bạn heo nên mới đợi chờ thịt heo!

Thanh Bình (tấn công):
Ông đừng vin cớ ông nghèo
Đơm chuyện đặt điều nói xấu bạn thơ.

Nguyễn Bính (đắc chí):
Nào ai xuyên tạc bao giờ
Biết mình đuối lý thì ngơ cho rồi.

Hoàng Tấn (giả lả):
Chuyện ăn là chuyện lôi thôi…

Hoàng Phố (lái sang chuyện khác):
Nay xin gác lại hỏi chơi chuyện này
Vợ ông con cái nhà ai
Có phải lạc loài nên mới đụng ông?

Nguyễn Bính (trừng mắt):
Con ai cũng có giống dòng
Lạc loài đâu phải là không ra gì?
Biết bao nhiêu phận nữ nhi
Cấm cung mà cũng thị phi tiếng đồn.

Truy Phong (đế vô):
Cây có cội nước có nguồn…

Hoàng Phố(châm chọc):
Lạc loài gái ắt chẳng còn tiết trinh

Nguyễn Bính (chỉ vào mọi người):
Tại sao câu nệ chữ trinh
Các ông phong kiến cùng mình chẳng sai…

… Được một thời gian nghe tin Nguyễn Bính cưới một cán bộ phụ nữ tỉnh, mở sạp báo “Nhân Dân Miền Nam” ở Huyện Sử. Gần cuối kháng chiến, nghe máy bay Pháp lượn vòng từ đập đá dài theo kênh chắc băng xuống Thới Bình, rải truyền đơn kêu gọi đích danh tác giả Lỡ bước sang ngang - Nguyễn Bính “quay về với chính nghĩa Quốc gia để được trọng đãi”… Bạn bè xôn xao cho đến khi có người gặp Bính đang làm rẫy ở Hang Mai, chung sống với một phụ nữ Bến Tre vừa sinh mụn con Nguyễn Hương Mai, kế Nguyễn Hồng Cầu.

Tập kết ra Bắc, Nguyễn Bính hướng về Nam bộ, đặc biệt vùng sông nước kháng chiến chống Pháp dạt dào nỗi nhớ:

Thấy dừa lại nhớ Bến Tre
Thấy hoa sen nhớ đồng quê Tháp Mười
Thấy trăng lại nhớ đến người!

Để rồi đêm đêm ngửa mặt nhìn trời thốt lên

…Sao đặc trời cao sáng suốt đêm
Sao đêm chung sáng chẳng chia miền
Trời còn có lúc sao quên mọc
Tôi chẳng đêm nào chẳng nhớ em!

(trích Đêm sao sáng)

Theo bài viết cùng tên của Minh Trị, báo Văn Nghệ TP HCM

luckythanh Đã viết:Xin giới thiệu thêm vài giai thoại khác về Nguyễn Bính qua một bài viết của Lê Hoài Nam trên báo Tiền phong

* * *

Giai thoại về nhà thơ Nguyễn Bính (Click to View)

Sinh thời, nhà văn Chu Văn và họa sĩ Nguyệt Hồ rất hay kể cho tôi nghe những kỷ niệm của họ với nhà thơ Nguyễn Bính. Nhà văn Chu Văn thì mãi tới thời kỳ làm Trưởng ty Văn hóa tỉnh Nam Định, ông mới sống cùng Nguyễn Bính.

Còn Nguyệt Hồ thì làm bạn với Nguyễn Bính ngay từ thuở họ đang đặt những bước chân đầu tiên vào làng văn nghệ. Nguyệt Hồ xuất hiện trước Nguyễn Bính.

Ông sống ở Nam Định nhưng thường xuyên được các ông chủ báo ở Hà Nội mời vẽ minh họa. Chính Nguyệt Hồ giới thiệu Nguyễn Bính với ông chủ bút báo “Tiểu thuyết thứ năm” là nhà thơ Lê Tràng Kiều để Nguyễn Bính được đăng tác phẩm đầu tiên ở tờ báo này là bài “Cô hái mơ".

Đấy là vào những năm cuối thập kỷ ba mươi, đầu thập kỷ bốn mươi ở thế kỷ trước, thời kỳ dòng Thơ Mới xuất hiện. Giống như Xuân Diệu, Chế Lan Viên, Nguyễn Bính cũng bắt đầu làm thơ khi còn rất trẻ và sống ở tỉnh nhỏ.

Tại Nam Định ngày ấy có một nhóm văn nghệ sĩ chơi với nhau : Nguyễn Bính, Nguyệt Hồ, Vũ Hoàng Chương, Phong Giao, Trúc Đường…

Nhưng nhóm này không chỉ quan hệ bạn bè khép kín trong phạm vi một tỉnh mà họ còn chơi với nhiều văn nghệ sĩ Thủ đô và các tỉnh khác như Tô Hoài, Lê Tràng Kiều, Trần Huyền Trân, Thâm Tâm, Anh Thơ, Ngân Giang, Nguyễn Vĩ, Hoàng Tấn, Trúc Khê, Vũ Trọng Can, Trúc Sơn, Hoàng Lập Ngôn, Trương Tửu…

Hồi ấy đường sá, xe cộ khó khăn, nhưng họ tìm đến với nhau như cơm bữa. Họ chơi với nhau thân tình, rất thoáng đãng nghệ sĩ nhưng vẫn giữ cái nếp sống đạo lý, tự trọng và quý tài năng của nhau.

Họa sĩ Nguyệt Hồ kể rằng, ngày ấy các nhà thơ chơi với nhau lấy tài năng thi ca, tài ứng đối, tài chơi chữ… để hấp dẫn nhau, quý trọng nhau nên tình bạn của họ rất bền chặt.

Chẳng hạn, một lần nhà thơ Trúc Khê mời một nhóm bạn gồm Nguyễn Bính, Ngân Giang, Trần Huyền Trân về nhà mình ở Ngô Sơn chơi. Họ ngồi uống rượu dưới trăng. Ông chủ nhà Trúc Khê ra đề tài “Đêm hội Ngô Sơn” để các bạn xướng họa:

Non Ngô dưới ánh trăng rằm
Duyên may hội ngộ tri âm buổi này

Trần Huyền Trân liền đọc tiếp:
Rượu nồng chưa nhấp đã say
Nhưng tình đã thấy rót đầy lòng nhau

Nguyễn Bính đọc:
Chắc rằng gặp mãi nhau đâu
Duyên bèo nước có bền lâu bao giờ?

Ngân Giang tiếp:
Tiệc này dưới ánh trắng mờ
Tiệc sau e bóng người thơ lạc loài

Họ cứ thế đọc tiếp thành một bài thơ dài. Và điều đáng khâm phục là giọng thơ của người nào mang phong cách riêng của người ấy.

Trong số bạn bè văn chương thời đó, Nguyễn Bính được coi là người hay chữ nhất. Ông thường xuất khẩu thành thơ và những áng thơ đó không hề xoàng xĩnh.

Đây là câu chuyện vào thời kỳ Nguyễn Bính đã phải rời báo “Trăm hoa” về làm việc ở Ty Văn hóa Nam Định. Cái đêm ấy chắc phải thức khuya sáng tác nên hôm sau tới nhà bạn chơi, trông Nguyễn Bính lờ đờ mệt mỏi. Họa sĩ Nguyệt Hồ liền “xuất khẩu” bài thơ “tục” chơi chữ rất sành điệu trêu Nguyễn Bính:

Văn nghệ hay là văn gừng
Sao ông lửng khửng lừng khừng vậy ôi?
Hay là tối đã tác rồi
Sáng không tác được mệt nhoài tứ chi?

Cứ tưởng Nguyễn Bính đang mệt thế không ứng đối ngay được, không ngờ ông nhấp một ngụm nước rồi đọc luôn:

Sáng tác hay là tối tác đây?
Tối không tác đủ tác ban ngày
Xem ra sáng tác không bằng tối
Tối tác, ông ơi, sướng gấp hai!

Các bạn ngồi đó đều cười, gật gù khen tài ứng đối của Nguyễn Bính. Nhưng cũng có khi vì cách chơi chữ quá sắc sảo mà Nguyễn Bính làm mất bạn.

Nguyễn Bính chơi thân với một nhà thơ nữ còn trẻ, nhưng nàng lại “dính bùa yêu” của một người nhiều gấp đôi tuổi nàng. Năm 1954, Nguyễn Bính từ miền Nam tập kết ra Bắc, ông tìm đến thăm nữ nhà thơ nọ. Nữ nhà thơ tiếp ông thân ái.

Nàng để đĩa cam lên bàn. Trong lúc nàng hí húi bổ cam mời Nguyễn Bính thì ông đã viết xong hai câu thơ toàn vần C để trêu bạn, nhét xuống dưới đĩa cam:

Cô cầm cam, cụ cầm cô, cô cứ cỳ cèo co céo cụ. Cụ càng cao, cô càng cáu, cô càng cay cú cái cò con!

Nguyễn Bính về rồi, nữ sĩ đọc bài thơ giận tím mặt. Nàng quyết định cắt đứt quan hệ với Nguyễn Bính. Bạn bè biết chuyện liền có thơ giễu lại Nguyễn Bính:

Chơi chữ cam, chơi chữ chua cay, câu chuyện cũ càng, còn cáu kỉnh. Cô cấm cửa, cuối cùng cũng cắt!

Tuy nhiên, chuyện “không nhìn mặt nhau nữa” như trường hợp với nữ sĩ kia không xảy ra nhiều trong đời Nguyễn Bính.

Nguyễn Bính rất dễ yêu song cũng hay thất tình. Mỗi lần thất tình ông thường trút nỗi niềm vào thơ. Những bài thơ như thế của Nguyễn Bính thường là hay.
Chẳng hạn, một lần Nguyễn Bính cùng Vũ Hoàng Chương nhảy tàu hỏa lên Bắc Giang chơi. Ở đây Nguyễn Bính có một người bạn là nhà thơ Bàng Bá Lân. Bàng Bá Lân cùng nhóm thơ Bắc Giang mới lập một hội gọi là “Tao đàn Sông Thương”.

Tại Tao đàn này có một nữ sĩ, rất xinh đẹp từng hút hồn Nguyễn Bính bấy nay. Nguyễn Bính “kết lắm”, nhưng nữ sĩ thì có vẻ chỉ mê thơ chàng chứ không mặn mà với con người chàng cho lắm.

Lần này Nguyễn Bính kéo Vũ Hoàng Chương lên để mong sự trợ giúp của bạn cho cuộc tình đi đến độ đơm hoa kết trái. Nhưng không ngờ tình hình càng trở nên xấu đi.

Trên đường về, ngồi trong toa tàu, Nguyễn Bính đã làm tức thì những câu thơ và đọc cho Vũ Hoàng Chương nghe:

Sông Thương nước chảy đôi dòng
Bao giờ bên đục bên trong hài hòa
Ngậm ngùi một bước một xa
Đến đây là… đến đây là… là thôi!

Cái câu “Đến đây là… đến đây là… là thôi!” thật kỳ tài. Chỉ có tâm trạng kẻ thất tình thì câu thơ mới dùng dằng, ngắt quãng kiểu ấy. Về sau, hai câu cuối của Nguyễn Bính đưa vào bài “Rượu xuân”.

Các nhà thơ thời Thơ Mới, dù sống ở tỉnh lẻ như Nguyễn Bính cũng ít nhiều biết chút tiếng Hán, tiếng Pháp. Vốn chữ Hán không nhiều nhưng Nguyễn Bính dịch thì rất giỏi.

Một lần tại tòa soạn báo “Tiều thuyết thứ năm” hội ngộ khá đông bạn bè, Nguyễn Bính muốn có chút tiền khao các bạn một bữa, ông liền đề nghị mọi người thi dịch thơ. Ông chủ bút Lê Tràng Kiều cũng hưởng ứng, liền “ra đề” bằng một bài thơ Đường:

Hoàng mai thời thiết gia gia vũ
Phương thảo trì đường cứ cứ oa
Hữu ước bất lai hoa dạ bán
Nhàn sao kỳ tử lạc đăng hoa

Mọi người cầm bút dịch, gạch xóa mãi chưa xong thì Nguyễn Bính đã xin được đọc bản dịch của mình:

Ao hồ tiếng ếch gần xa
Cỏ thơm ngào ngạt, ngoài nhà mưa rơi
Nửa đêm cái hẹn sai rồi
Quân cờ gõ nhảm làm rơi hoa đèn

Mọi người phải thừa nhận bài thơ Nguyễn Bính dịch khá hay. Ông chủ bút Lê Tràng Kiều cao hứng liền “ra” tiếp “đề” khác:

Nhất ấp xuân giao vạn lý tình
Đoạn trường phương thảo, đoạn trường oanh
Nguyễn tương song lệ đồ vi vũ
Minh nhật lưu quân bất xuất thành

Lần này Nguyễn Bính lại dịch xong đầu tiên:

Một chén tiễn đưa tình vạn lý
Oanh buồn rầu rĩ, cỏ buồn phai
Mong đem lệ tưới thành mưa lớn
Ngăn bước đường anh buổi sớm mai

Nghe đến đây mọi người lặng đi vì bài dịch quá hay. Ông chủ bút đành phải “ra đề” dễ hơn cho các nhà thơ khác tham gia dịch. Song cũng chỉ dịch thêm vài bài nữa là ông cho dừng lại vì nó liên quan đến số tiền nhuận bút ông phải thưởng.

Hôm ấy, Nguyễn Bính giật giải nhất. Số tiền đủ để ông khao cả nhóm bạn tại một quán ăn khá sang trọng của Hà thành.

Sinh hoạt, quan hệ của các nhà thơ trẻ hồi ấy là thế. Tài năng và phong cách sống của Nguyễn Bính là thế. Họ không giầu. Vả lại họ không quá câu nệ vật chất trong cư xử. Cách họ giao kết bạn bè thật trọng thị, chí tình chí nghĩa. Có lẽ đấy mới là cái tình đích thực của thi nhân!

Thị trấn Liễu Đề, tháng 12, năm 2006

Lê Hoài Nam

hlinhlan Đã viết:

Nguyễn Công Trứ làm thơ khất nợ (Click to View)

Lúc thiếu thời, Nguyễn Công Trứ đã từng được người đời liệt vào hàng các tay đổ bác có tiếng. Ông vớ của thiên hạ cũng đã lắm, mà thua thiệt nợ nần người ta thì cũng nhiều.

Một lần đi đánh tổ tôm bị thua rồi mang nợ. Chủ nợ là một ông già, đến đòi năm lần bảy lượt mà Nguyễn Công Trứ cũng vẫn không có tiền giả.

Sau ông lão đòi rát quá, Nguyễn Công Trứ đành phải đi lục lọi rương hòm xem có gì đáng giá để đem cầm đỡ mà lấy tiền trang trải. Nhưng khốn thay, lục mãi mà vẫn chẳng khui ra được gì ngoài mấy quyển sách nát. Túng thế, Nguyễn Công Trứ mới đọc liều cho ông già một bài thơ để xin khất nợ. Thơ rằng:

Thân "bát văn" tôi đã xác vờ.
Trong nhà còn biết "bán chi" giờ?
Của trời cũng muốn "không thang" bắc,
Lộc thánh còn mong "lục sách" chờ.
Thiên tử "nhất văn" rồi chẳng thiếu.
Nhân sinh "tam vạn" hãy còn thừa.
Đã không "nhất sách" kêu chi nữa?
"Ông lão" tha cho cũng được nhờ! (1)

Ông lão rắp tâm đòi cho bằng được, thấy Nguyễn Công Trứ giở thơ ra đã có ý bực. Nhưng lần lần nghe qua cả bài thấy thơ hay mà khéo quá; câu nào cũng có tên một quân bài tổ tôm, mà đồng thời lại nói lên được cái cảnh học trò kiết không tiền...

Vì thế ông lão nghĩ thương tình và mến tài, bằng lòng cho Nguyễn Công Trứ khất nợ.
----------------------

Chú thích :

(1) Chỗ tài tình của bài thơ là ở chỗ Nguyễn Công Trứ khéo vận dụng những tên quân bài tổ tôm (như: bát văn, bán chi, không thang, lục sách, nhất văn, tam vạn, nhất sách, ông lão) vào bài thơ, nhưng đồng thời những danh từ ấy vẫn có nghĩa thông thường.
- Bát văn: tên quân bài có vẽ một thân hình lươn khươn, yếu ớt, tượng trưng hài hước một anh học trò; vì vậy thân bát văn là nói bóng thân học trò.
- Bán chi: tên quân bài, và nghĩa thứ hai là bán cái gì bây giờ?
- Không thang: tên quân bài, nghĩa khác là không thang để bắc lên trời.
- Lục sách: tên quân bài, nghĩa thứ hai là lục tìm trong đống sách vở.
- Nhất văn: tên quân bài, nghĩa khác là thoắt nghe (đây lấy trong câu: "Nhất văn thiên tử chiếu, tứ hải trạng nguyên tâm". Nghĩa là: Vừa nghe chiếu vua mở khoa thi, bốn biển đã nức lòng muốn chiếm trạng nguyên.
- Câu này còn có ý bảo: nay mai tôi đỗ đạt rồi chẳng thiếu gì tiền.
- Tam vạn: tên quân bài, nghĩa nữa là ba vạn ngày, tức suýt soát một đời người.
- Nhất sách: tên quân bài, nghĩa thứ hai là một mưu kế.
- Ông lão: tên quân bài, nghĩ khác chỉ ông lão chủ nợ.

(Nguồn : xungquanhta.com)

hlinhlan Đã viết:

Nhân việc giới thiệu một số tác phẩm của nhà văn - nhà thơ Thanh Tịnh, xin kể một câu chuyện đời thường khá thú vị về ông. (Click to View)

Hồi còn trẻ ở Huế, nhà thơ Thanh Tịnh hay đi hát cô đầu. Đi hát cô đầu nhưng giấu vợ, nói dối là đi thư viện hoặc đi nghe diễn thuyết. Thấy bà vợ chưa tin hẳn, ông bèn nghĩ ra một cái mẹo.

Biết vợ ông rất tin ông anh ruột của mình, Thanh Tịnh đến rủ ông anh cùng đi nghe diễn thuyết. Về đến trước nhà, Thanh Tịnh bày ra một vấn đề để hai anh em tranh cãi. Bà vợ ông thấy hai anh em tranh luận, bèn khuyên cả hai về nhà nghỉ.

Sau hôm ấy, Thanh Tịnh toàn đi một mình, tất nhiên là đi hát cô đầu. Thỉnh thoảng về đến trước cổng lại dừng lại, giả vờ như đang tranh luận cùng với ông anh. Thanh Tịnh bắt chước tiếng ông anh vợ giống đến mức bà vợ tin như sấm.

Ba tháng... bốn tháng trót lọt. Một đêm, quãng mười một giờ, ông vừa về hăng hái độc tấu trước cổng thì bà vợ chạy ra nắm áo kéo vào:

- Thôi vô đi, sương lạnh. Anh ấy đến từ bảy rưỡi tối đang chờ anh trong nhà kìa!

(Theo Giai thoại làng văn VN của Xuân Tùng)

hlinhlan Đã viết:

Đúng vậy. Xin lỗi các bạn vì sơ xuất trong quá trình copy & paste
Giá có nguyên văn chữ Hán của mấy bài thơ đó thì dễ hơn. Đằng này thiếu cho nên rất khó kiểm chứng được. Ngoài chỗ bằng hữu kttt2007 đã nói, đoạn giai thoại trên còn vài điểm chưa chính xác.

Để đền bù lại thiếu sót, xin trình bày thêm một phiên bản của giai thoại này, mà tôi thấy chi tiết và đáng tin cậy hơn !

* * *

Hôm ấy ở tòa soạn báo Tiểu Thuyết Thứ Năm mọi người đang bàn chuyện dịch thơ chữ Hán. Cao hứng, Nguyễn Bính nói: (Click to View)

-Hôm nay có nhiều nhà thơ, nhà dịch, nhà lý luận... các nhà Hán học uyên thâm cả, ta chơi thi dịch thơ nào? Bây giờ ngài chủ bút chọn bài chữ Hán nào đó, tùy ý, coi như đặt bài. Chúng ta cùng dịch, ai xong trước, dịch hay, là thắng cuộc. Giải thưởng, xin đề nghị ngài chủ bút chi ngay tiền nhuận bút, vậy thôi.

Mọi người tán thành. Chủ bút Lê Tràng Kiều bèn đọc một bài thơ Đường:

"Hoàng mai thời thiết gia gia vũ,
Phương thảo tri đường cứ cứ oa.
Hữu ước bất lai hoa dạ bán,
Nhàn xao kỳ tử lạc hoa đăng."

Ai nấy cầm bút, gạch gạch xóa xóa, Nguyễn Bính không cần bút nháp, tức thì đọc luôn:

"Ao hồ tiếng ếch gần xa,
Cỏ thơm ngào ngạt, ngoài nhà mưa rơi.
Nửa đêm cái hẹn sai rồi,
Quân cờ gõ nhảm làm rơi hoa đèn."

Ai cũng phải nhận, câu kết thật là sáng tạo, thật là "mô đéc". Lê Tràng Kiều lại đọc một bài Tình Sử:

"Nhất áp xuấn giao vãn lý tình,
Đoạn trường phương thảo, đoạn trường oanh.
Nguyện tương song lệ đề vi vũ,
Minh nhật lưu quân bất xuất thành."

Một lát sau, Nguyễn Bính lại dịch xong trước:
"Một chén tiễn đưa tình vạn lý,
Oanh buồn rầu rỉ, cỏ buồn phai.
Mong đem lệ tưới thành mưa lớn,
Ngăn bước đường anh buổi sớm mai."

Lê Tràng Kiều nháy nháy mắt với Nguyệt Hồ, cười khà khà:

-Thôi bây giờ đọc một bài ngũ ngôn, dễ hơn cho các dịch giả nhé:
"Đạm đạm trường giang thủy,
Giao du tống khách tình.
Lạc hoa tương dữ hận,
Đào địa nhất vô thanh."

Lần này, họa sĩ Nguyệt Hồ lên tiếng đầu tiên:

"Trường Giang nước chảy dầu dầu
Tiễn đưa một chén dạ sầu đôi nơi.
Nhìn theo hoa rụng tơi bời,
Hoa kia cũng hận cho người biệt ly."

Nguyễn Bính khen:

-Họa sĩ nhanh nhỉ. Song còn câu cuối sao bỏ không dịch? Bài của tôi dịch thế này:

"Nước Trường Giang êm trôi,
Tiễn khách lòng bồi hồi.
Hoa rơi buồn thật nhẹ,
Hoa cũng hận cho người."

Chủ bút cười:

-Được, được, khá cả. Chấp nhận cả hai bài. Sau đây mình đọc một bài thơ cổ sử đã dịch rồi, các vị dịch lại xem sao?

"Nga nga lưỡng lưỡng nga nga
Ngưỡng diện hướng thiên nha
Bạch mao phô lục thủy
Hồng trạo bãi thanh ba"

Lần này, Nguyệt Hồ lại dịch xong trước:

"Hai con nga lội giữa dòng,
Nghiêng nghiêng đôi mỏ, ngửng trông chân trời.
Bồng bềnh mặt sóng chơi vơi,
Mỏ vàng, chân đỏ, lông phơi trắng ngần." (1)

Mọi người vỗ tay khen họa sĩ. Nguyễn Bính ngạc nhiên, vò đầu bứt tai, bực bội nói:

-Bây giờ đọc câu nào, mình xào luôn câu ấy.

Lê Tràng Kiều vừa cười vừa ề à đọc một câu:

"Cách hoa, nhân viễn, thiên nhai cận..." (2)

Chưa kịp đọc cả bài, Nguyễn Bính đã dịch luôn:

"Anh nhìn qua cụm hoàng hoa,
Chân trời gần gụi, em xa dặm nghìn..."

Mọi người phá lên cười, chịu là dịch nhanh và hay. Chủ bút sợ trả nhuận bút quá nhiều, nên chấm dứt cuộc thi thơ.

Ghi chú của người tuyển chọn và NXB:

[*]Sau Lê Tràng Kiều tiết lộ, sợ Nguyễn Bính giật hết giải, ông đọc hai bài sau mà ông biết Nguyệt Hồ đã dịch từ trước rồi, cốt chơi khăm Nguyễn Bính.
[*] Cách nhau có một luống hoa mà sao cảm thấy em thật xa xôi, chân trời còn gần hơn...

(Theo báo Tiểu Thuyết Thứ Năm)

Hỏa Tà Nương Đã viết:

Có một chút search trên Wiki

Nhà thơ Bút Tre (Click to View)

Nhà thơ lấy bút danh Bút Tre tên thật là Đặng Văn Đăng, còn gọi là Đặng Văn Quang, quê xã Đồng Lương, huyện Cẩm Khê, tỉnh Phú Thọ. Ông sinh năm 1911, mất năm 1987. Ông đỗ tú tài triết học dưới thời Pháp thuộc, viết báo dưới thời đó với bút danh Lục Y Lang.[1]

Ông từng làm công tác ngoại giao với chức danh bí thư thứ hai sứ quán Việt Nam tại Rumani. Sau đó ông về làm Trưởng ty (bây giờ gọi là Giám đốc sở) Văn hoá Phú Thọ. Người ta nhớ Bút Tre, không phải vì những bài thơ trữ tình, cũng không vì thơ ông gần với những bài ca dao, mà vì cách làm thơ, gieo vần của ông thật bất ngờ, thường mang đến cho những người nghe sự sảng khoái sau những giờ lao động mệt nhọc căng thẳng. Câu lục bát nổi tiếng nhất mà có rất nhiều người thuộc khi nhắc đến ông là câu nói về Đại tướng Võ Nguyên Giáp:

Hoan hô đại tướng Võ Nguyên
Giáp ta thắng trận Điện Biên trở về...

từ đó thơ Bút Tre dân gian sáng tác thêm theo lối Hoan hô:

"Hoan hô đồng chí Hà Đăng
Ẩn cho tàu chạy băng băng như rùa..."

Nhiều người không gọi thơ Bút Tre là thơ. Chỉ gọi là vè. Nhưng dẫu sao, lối thơ (hay vè) của Bút Tre đã cùng tồn tại với rộng rãi người dân Việt Nam suốt nửa cuối thế kỷ 20 và có thể sẽ còn lâu hơn nữa trong cách sống lạc quan mang lại niềm vui ngày thường cho nhiều người Việt Nam. Một trong những câu sau cùng Bút Tre nhắn lại cho hậu thế là:

Mai sau kẻ đoái, người hoài, mặc
Hạnh phúc hôm nay mát dạ người.

Thơ kiểu Bút Tre trong dân gian

Người Việt thích cách nói có vần điệu, các câu tục ngữ, các lời hát đối từ xưa đã thế. Từ một số bài của Bút Tre, người ta cười, rồi bắt chước thành một phong trào quần chúng và gán cho Bút Tre nhiều câu theo lối của Bút Tre mà một số nhà nghiên cứu gọi là lối thơ Bút tre như:

Anh đi công tác Pơ-lây-
cu dài dằng dặc biết ngày nào ra?
Còn em em vẫn ở nhà
Cửa (nhà) mình em mở người ra kẻ vào.

Chị em du kích tài thay
Bắn tàu bay Mỹ rơi ngay cửa mình.

Phụ nữ thường rất hay lười
Riêng em anh thấy là người cần... (cù)

Bắc Ninh có cậu Nguyễn-Trùng-
Dương, vật khỏe quá cả vùng thất kinh.

Giai thoại

Theo Ngô Quang Nam trong "Lối thơ Bút Tre", NXB Văn Hoá 2000, khi ông Đăng (Bút Tre) làm trưởng ty văn hóa, ông ký quyết định cho ông Nguyễn Lộc-ở HTX Phùng Nguyên đi học về bảo tàng, ông Lộc không muốn đi, Bút Tre đã gửi cho ông Lộc hai câu:

Chú sang công tác bảo tàng
Đó cũng là việc cách màng giao cho.

Khi chủ tịch Hồ Chí Minh mất, Bút Tre cảm thán:

Nghe tin mà bỗng bàng hoàng
Bác Hồ đang sống, chuyển sang từ trần.

Bút Tre tên thật là Đặng Văn Đăng, khi ký tên thường không đánh dấu các Việt nên viết là Dang Van Dang, mọi người đọc không dấu là Giăng-Van-Giăng, đồng âm với tên nhân vật chính trong "Những người khốn khổ" của Victor Huygo. Từ đó những người cùng cơ quan gọi ông là Giăng Văn Giăng.

Nhà Bút Tre nghèo, ông ngủ trên một cái chõng tre, nhà không cánh cửa, chỉ che bằng phên liếp lá cọ, nghe tin người bạn mất trộm, ông đùa:

Cứ như tớ hoá lại hay
Chẳng lo giữ của cả ngày lẫn đêm
Cửa ngõ không phải cài then
Ai thăm cứ việc đẩy phên mà vào.

hlinhlan Đã viết:Nguyễn Bùi Vợi sinh ngày 5-11-1933 ở xã Thanh Cát, huyện Thanh Chương, Nghệ An nhưng lại trở thành giáo viên dạy Văn nổi tiếng ở tỉnh Vĩnh Phú khi mới ngoài 20 tuổi.

Nguyễn Bùi Vợi

Năm 23 tuổi, ông trình làng tập thơ Hạnh phúc do Nhà xuất bản Tre Xanh ấn hành. Từ đó đến năm 2002, ông viết hàng trăm bài phê bình, giới thiệu thơ; in ba tập văn xuôi và chín tập thơ mới, trong đó có tuyển tập thơ Nguyễn Bùi Vợi dày 335 trang. Đó cũng là thời gian cuộc đời dịch chuyển, ông về làm biên tập thơ của chương trình Tiếng thơ - Đài Tiếng nói Việt Nam cho đến khi về hưu. (theo Tuoitre Online)

Nguyễn Bùi Vợi từ trần cách đây 5 hôm, vào lúc 11g02 ngày 8-5-2008, tại Bệnh viện hữu nghị Hà Nội, do bệnh hiểm nghèo.

Dưới đây là một số mẩu chuyện nhỏ về ông... (Click to View)

Xuân Diệu là người cực đoan. Anh em quý anh vì anh là người nghệ sĩ thực thụ, yêu ghét rõ ràng, không lấy lòng ai.

Một hôm, Nguyễn Bùi Vợi, cố tình đến kích Xuân Diệu :

-Anh à, tôi thấy người ta kêu thơ anh sau Cách Mạng không hay. Cán bộ tri thức, sinh viên, nói chung là công chúng có học, mê thơ Chế Lan Viên hơn.

Xuân Diệu lắc đầu mắng luôn:

-Thơ là thậm khó! Cỡ các cậu khen cũng chưa biết khen, chê cũng chưa biết chê đâu! Chế Lan Viên "hù" được các cậu chứ không "hù" được tớ. Chế Lan Viên thì học hành đến đâu, bằng sao được tớ và Huy Cận.Huy Cận là ingénieur agricole. Cậu có biết tiếng Pháp không?

-Dạ,có biết chút ít. Anh Huy Cận là kỹ sư nông học!

-Nếu nói bằng hình tượng thì thế này : Khi Chế Lan Viên còn đang loay hoay trên đỉnh núi chưa tìm ra đường xuống thì mình và Huy Cận đã ung dung khoác tay nhau đi trên cánh đồng thơ...

Thấy mặt Nguyễn Bùi Vợi vẫn tỉnh bơ, anh lại tủ sách lục toát mồ hôi mới tìm được tập thơ "Điêu tàn" của Chế Lan Viên tặng năm 1937.

Anh hào hứng:

- Cậu xem lời đề tặng của Chế đây : "Kính dâng anh Xuân Diệu tập thơ đầu của em đây - HOAN".

Tôi cười :

- Tại vì lúc ấy. Thế Lữ và anh đã nổi tiếng trong làngh thơ Mới. Anh lại hơn anh Chế 3, 4 tuổi. Đề tặng như thế là phải. Có ai lại đi tự hào vì mình sinh trước người khác?

Xuân Diệu dí tay vào trán Nguyễn Bùi Vợi:

-Cậu bướng lắm. Được,tớ sẽ đánh bại cậu!

Rồi anh cởi cả áo sơ mi và quần dài, mặc may ô và quần xà lỏn lục tìm trong tủ sách. Anh vứt ra trước mặt tôi tạp chí Châu Âu hớn hở như trẻ con:

-Đây, tạp chí "Ơ-rốp" vừa in thành phụ trang 15 bài thơ tình của mình.

Anh lim dim mắt say sưa:

- Ấy là lần đầu tiên nước Nam ta xuất cảng thơ tình !

Nguyễn Bùi Vợi vẫn cãi bướng :

- Có phải chỉ mình anh được dịch đâu. Tố Hữu, Chế Lan Viên, Trần Đăng Khoa, Xuân Quỳnh, Bằng Việt, Ngô Văn Phú... khối người được dịch!

Anh lại đi lục tìm một chồng tạp chí Châu Âu khác quẳng ra trước mặt tôi:

- Dịch cũng trăm cách dịch. Đây thơ Chế Lan Viên ở "Ơ-rốp"dưới tên tác giả có chữ Việt Nam trong ngoặc đơn. Còn dưới tên mình : Xuân Diệu, là trắng trơn. Cậu có biết vì sao không?

Tôi chưa biết trả lời thế nào ,thì anh đã nói như reo:

- Vì-mình-đã-thuộc-về-nhân-loại !

Nguyễn Bùi Vợi thấy mình đã hơi quá trớn, sợ mất hay nên gật đầu đồng tình:

- Chịu anh!

Xuân Diệu cười hồn nhiên.

Ra về, Nguyễn Bùi Vợi nghĩ bụng : "Có thể anh ấy còn rất trẻ, cũng có thể là anh ấy đã bắt đầu già!"

* * *

Bấy giờ nhà thơ, nhà giáo Nguyễn Bùi Vợi sau một thời gian dài công tác ở Vĩnh Phúc được trở về Hà Nội, công tác trong tổ thơ của Đài Tiếng nói Việt Nam. Vợ chồng ông được "nhà đài" xếp cho một chỗ trong khu tập thể ở Ngã Tư Vọng.

Hồi ấy, nơi đó đã có thể gọi là xa trung tâm thành phố. Bỗng một hôm, có một thanh niên xách cặp đen tìm đến tận nhà, vui mừng, hớn hở tự giải trình "cuộc đến" của mình rất là tình nghĩa:

- Thưa thầy, em là học trò của thầy, có khi thầy chẳng còn nhận ra em được đâu, bởi vì thầy nhiều học trò như thế, làm sao mà nhớ hết từng người được. Nhưng bọn học trò chúng em, có đến già, đầu râu tóc bạc cũng chẳng thể quên thầy được… Hôm nay, em có công tác phải vào tận Vinh, nhưng ra ga hỏi, người ta bảo đến tận tối mới có tàu, nên em tính thời gian chờ đợi tàu còn dài, tốt nhất là rẽ vào đây thăm thầy, cho vẹn tình nghĩa thầy trò. Địa chỉ của thầy nhiều bạn bè đã chỉ cho em từ lâu, em vẫn ghi trong sổ, vì em nghĩ, nếu có dịp thế nào cũng phải đến thăm thầy… Hôm nay, đúng là em đã có dịp thật…

Quả thật, từ khi về công tác tại Đài Tiếng nói Việt Nam, nhà thơ Nguyễn Bùi Vợi cũng đã có nhiều học trò cũ ghé thăm. Và hôm nay, lại có thêm một người học trò tình nghĩa nữa, ông càng vui hơn.

Thầy pha trà mời người học trò cũ uống, rồi hai thầy trò giở chuyện cũ ra nói… và không thể thiếu được chuyện thơ.

Thời gian trôi đi rất nhanh, vụt một cái trời đã ngả sang chiều. Thầy Vợi liền đề nghị:

- Chiều nay, anh ở đây ăn cơm với thầy, tối lên tàu cho chắc dạ. Cũng chỉ là bữa cơm dưa muối thôi, không thịt cá sang trọng gì đâu mà ngại…

Anh học trò tỏ ý băn khoăn một lúc lâu, rồi mới vâng theo ý thầy, ở lại ăn cơm chiều. Nhưng anh ta đưa ra một đề nghị:

- Em sợ ăn cơm xong mới ra ga xếp hàng mua vé thì muộn mất, mà có khi lại hết vé cũng nên. Hay là bây giờ em ra ga xếp hàng, rồi quay về ăn cơm, tối lên tàu cho chắc. Nhưng mà… nhưng mà… đi xích lô từ đây lên ga thì chết tiền, thầy cho em mượn xe đạp của thầy… đi cho nhanh.

Nhà thơ Nguyễn Bùi Vợi thấy đề nghị đó cũng hợp lý nên đã vui vẻ đưa chiếc xe đạp - phương tiện đi làm hàng ngày của mình - cho "anh học trò cũ". Thế là anh ta liền ca bài "nhất khứ hề bất phục hoàn" - một đi không trở lại. Và nhà thơ Nguyễn Bùi Vợi đã ăn một quả lừa ngọt như không.

Một người bạn của nhà thơ đã làm bài thơ tặng ông. Bài thơ toàn vần trắc:

[I]Nhà thơ Nghệ bị lừa con cá… sắt
Tức "thằng học trò" tính tắt mắt
Muốn đuổi, lấy xe về, đường phố chật!
Nó đi xe, mình đi bộ, làm sao bắt?
Nên đành chỉ thở hắt:
"Ôi cái sự đời… rõ thật…".

* * *

Vợ nhà thơ Nguyễn Bùi Vợi về hưu có mở một quán sách trong khu tập thể. Gọi là quán sách nhưng ngoài sách, báo, văn phòng phẩm... còn có cả bánh kẹo, ô mai.

Khách mua hàng cũng khá đông nhưng phần nhiều là trẻ con. Thỉnh thoảng rỗi rãi, Nguyễn Bùi Vợi cũng ngồi bán hàng thay vợ. Bọn trẻ con toàn gọi tên Nguyễn Bùi Vợi là ông Từ... (Từ là tên vợ Nguyễn Bùi Vợi). Cũng có nhiều đứa biết Nguyễn Bùi Vợi là nhà thơ nhưng cũng gọi như thế.

Có lần, Nguyễn Bùi Vợi bảo vợ:

- Trong Nam trước đây có nhà thơ nữ Nhã Ca nổi tiếng. Chồng Nhã Ca là Trần Dạ Từ nhưng đi đâu người ta cũng giới thiệu: "Đây là ông Nhã Ca!". Em không nổi tiếng về văn thơ mà nổi tiếng với bọn trẻ con về cái quán đến mức tên anh cũng mờ đi.

Một lần, có một cô giáo ở trường phổ thông cơ sở đến thăm Nguyễn Bùi Vợi. Cô nói mình sắp phải giảng bài "Qua Thậm Thình" có ban giám hiệu và phòng giáo dục dự giờ nên đến nhờ Nguyễn Bùi Vợi nói thêm về xuất xứ của bài thơ, góp ý kiến về giáo án. Ra về, cô cười rất tươi:

- Chắc chắn bài giảng của em sẽ thành công!

- Tôi cũng tin như thế - Nguyễn Bùi Vợi đáp.

Chiều hôm sau cô giáo đến và buồn bã nói:

- Anh Vợi ơi! Thế là bài giảng hỏng hoàn toàn anh ạ!

Nguyễn Bùi Vợi ngạc nhiên hỏi:

- Sao lại thế?

Cô giáo kể:

- Đọc diễn cảm xong, em hỏi học sinh: "Ở đây có em nào biết mặt nhà thơ Nguyễn Bùi Vợi không?". Năm, bảy em học sinh giơ tay. Em gọi một học sinh trả lời. Thế là em học sinh đó đứng dậy nói: "Thưa cô, đó là... ông Từ bán ô mai ạ!". Rồi ban giám hiệu, cán bộ phòng giáo dục và tất cả các em học sinh nghe xong đều cười ồ lên...

Nguyễn Bùi Vợi nghe xong cũng cười rất vui vẻ rồi an ủi, động viên cô giáo...

hlinhlan Đã viết:Thi sĩ Hoàng Cầm có tên thật là Bùi Tằng Việt, sinh ngày 22 tháng 2 năm 1922, tại xã Phúc Tằng, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang; quê gốc xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. (theo Wikipedia)

Nhà thơ Hoàng Cầm

Nói đến Hoàng Cầm thì người đọc thường nhớ ngay bài thơ nổi tiếng nhất của ông : "Lá diêu bông". Đoạn hồi ức sau của chính tác giả sẽ cho chúng ta biết thêm về xuất xứ của thi phẩm độc đáo này...

* * *

Chuyện tình "Lá diêu bông" (Click to View)

Tôi thực sự cũng không hiểu vì sao mà tôi sớm bước vào cửa của tình yêu. Sớm quá! Có lẻ chỉ thua Môza một tí thôi! Từ 8 tuổi đầu, tôi đã say mê như người mười tám, đôi mươi say mê nhau. Lúc đó, tôi vẫn đi trọ học ở tỉnh. Vì nhớ mẹ cho nên cứ chiều thứ 4, thứ 7 hoặc những ngày lễ, tôi nghỉ học, đáp tàu từ ga Phủ Lạng Thương để 15 phút sau đã có mặt ở nhà, thường là buổi chiều, đã nắng xiên khoai rồi. Một buổi chiều như thế, tôi thấy một người con gái như đang mua cái gì đó của mẹ tôi, hình như một chút phẩm xanh xanh đỏ đỏ thì phải. Khi nhìn thấy cô ấy, tôi bị…sét đánh, ngất xỉu. Trước mắt tôi đúng là một thiên thần. chị đó tên là Vinh, mới đến phố tôi mấy hôm. Bố chị Vinh là nhà nho, mất sớm, nhà chị chỉ còn mẹ, một đứa em lên bốn lên năm gì đó…và chị Vinh. Nhà chị ở xế nhà tôi, bên kia đường số 1 khoảng 20 mét, chung một dãy phố nghèo lác đác những quán hàng bánh đa bánh đúc, kẹo bánh, nước chè tươi và mấy hàng thợ may, hàng thuốc bắc, bễ lò rèn nho nhỏ…

Tôi say mê chị Vinh đến mức thờ thẫn, không ngó ngàng gì đến bài vở, học hành. Ngay từ phút đầu, mẹ tôi đã hiểu, hiểu rằng thằng con trai đầu lòng đã phải lòng. Chị Vinh hơn tôi 8 tuổi, năm ấy 16 tuổi, còn tôi lên 8. Tôi lẽo đẽo theo chị, suốt ngày đứng ngó sang bên kia đường số 1, nơi đó có “ thiên thần của tôi” đang ngồi bán chè tươi, bánh đa bánh đúc. Bố của chị vốn là một ông Tú, vì thế chị rất giỏi chữ Nho, còn tôi chỉ biết chút ít tiếng Pháp. Đặc biệt, chị hát quan họ rất hay. Có lẽ khi mẹ tôi 17 tuổi cũng hát hay như thế. Còn đẹp thì, nếu chị ấy đẹp 10 phần, mẹ tôi may ra được 6-7 phần. Tôi cứ thế mê man cho đến khi 12 tuổi. Cuối năm tôi 12 tuổi đó, chị đi lấy chồng. Trước đó, tôi nào hay biết, cứ theo đuổi như thường. Chị ấy đi đâu, ra bến sông hay ra chợ, lên ga…tôi cũng bám theo, tất nhiên là không nói gì cả, có gọi cũng gọi bằng chị thôi. Trước tiên, đó là tiếng chị bình thường, về sau thành tiếng chị của thơ. Đầu tiên, tôi xưng em là bình thường, nhưng đến khi có “ Lá diêu bông” tiếng “em” đó cũng trở nên tiếng của thơ, bao giờ cũng được tôi viết hoa, cả chữ “chị” cũng vậy.

Có một buổi chiều mùa rét, sau vụ giặt tháng 10…

Khoan, tôi muốn nhắc lại một chút về những ngày trước buổi chiều mùa đông năm ấy. Tôi vốn thích thơ lục bát. Có một lần, vừa trở lại trường vào sáng thứ hai đầu tuần, tôi viết ngay một bài thơ lục bát để tặng chị. Tôi còn nhớ, bài thơ ấy tôi viết bằng mực tím, đầu đề viết bằng bút chì xanh đỏ của học sinh ngày trước, vẽ cả hoa, chim , bướm, cả hình sông núi ở phần trên…tôi đề “gởi chị Vinh của em”, và sau đó là bài thơ lục bát dài hai trang giấy học sinh. Bài thơ đó, nếu giờ đây ai tìm lại cho tôi, cho tôi đọc lại một lần thôi, bắt tôi chết ngay, tôi cũng vui lòng. Nhưng tiếc quá, chẳng thấy đâu cả. Trời bắt tôi phải sống để chịu mệnh diêu bông này.

Trong suốt thời gian trước khi lấy chồng, chị thường hay tổ chức những đêm hát trong làng Như Thiết, ở sau phố Như Thiết của tôi (cái tên Như Thiết rắn chắc thế nhưng không hiểu sao cho tôi gặp được cái mềm như diêu bông). Chị, ngay từ đầu cũng thừa hiểu, rằng cậu bé con là tôi đang say mê mình. Từ tia mắt nhìn đến cách trò chuyện của chị nói với tôi điều ấy. Vào những dịp tết, chị hay cho tôi ngồi bên cạnh xem chị đánh tam cúc, để sau này tôi khắc khoải viết những câu thơ “Nghé cây bài tìm hơi tóc ấm. Em đùng lớn nữa, chị đừng đi”. Ngày nào cũng vậy, chị cũng rủ tôi theo và cho ngồi bên cạnh. Đó là những ngày hạnh phúc không gì so sánh được của đời tôi. Chưa kể những lần tôi theo chị đi hát quan họ ở sân ga hay hát ống ở con ngòi Ngũ Huyện khê ( tên trong địa chỉ là Tiêu Tương giang). Tôi hay được chọn để hát ống với chị, có lẽ nhờ tôi có giọng hát mà chị Vinh thích, mặc dầu tôi bé hơn chị 8 tuổi.

Một buổi chiều, hình như là nhân dịp Giáng Sinh, đang thơ thẩn ở sân, tôi thấy chị ra khỏi nhà. Chiều vắng, quá 4-5 giờ thì phải, trời vẫn đẹp, nắng vẫn vàng. Cảnh đẹp, không khí trong lành và người thì thiên thần. Tôi còn nhớ như in là chị mặc chiếc áo cánh, ống tay hơi rộng, bằng lụa màu mỡ gà đã cũ. Tôi đi sau nên thấy dưới vai chị có một mụn vá, cũng bằng lụa nỡ gà, hơi khác màu một chút. Chíếc yếm chị mặc là yếm lòng trai (màu tím hống của mặt trong con trai). Trong bài thơ “Vuờn ổi“ của tôi sau này có đoạn: “Em mười hai tuổi tìm theo chị. Qua cầu bà Sấm, bến cô Mưa. Đi ngày tháng lại không tìm thấy. Dải yếm lòng trai mãi phất cờ”. Phía ngoài, vì trời lạnh, chị mặc chiếc áo ghi lê màu tím nhạt thắt đáy. Phía dưới là chiếc váy lụa và chiếc thắt lưng hồng điều. Chiếc váy lụa đã cũ nên rất mềm mại. Theo “mốt” Đình Bảng lúc bấy giờ, các cô mặc thế nào không biết nhưng dưới mép của váy xuống đến mắt cá chân, võng xuống như cửa võng, uốn lượn rất mềm mại. một cái váy đẹp nhất, thắt mở thế nào không biết…càng đuợc nhiều ply càng “mốt”, càng “cao thủ”. Bốn ply là ghê nhất. Chị Vinh thường mặc váy độ 3 ply, thế cũng là ghê lắm rồi. Đi lại trước một người mặc váy như vậy, có cảm giác sóng cuốn dưới chân.

Chị Vinh đi ra cánh đồng, tôi theo sau cách độ 3-4 mét, im lặng. Chị ấy tìm bới thứ gì đó trong những búi cây dại, những búi cỏ to ở những bờ ruộng, những gò nấm mấp mô trên đồng. Khi lên tìm ở một cái gò, chị ấy quay lại, đứng thẳng người lên, mà không phải là nhìn tôi, hai mắt ngó lơ đểnh về phía chân trời như đang ngắm một dải mây nào xa lắm. Chị ấy mắng tôi như thế này, gọi là mắng nhưng hình như là chị ấy tự nói với chính mình: “Ơ, sao mày cứ theo tao lẵng nhẵng thế nhỉ?”. Đúng ngần ấy chữ, không sai một từ đâu! Máu trong người tôi bỗng chảy rất đều, rất mạnh, rất nhịp nhàng từ chân lên tới đầu. rần rật, rần rật..Người tôi ấm lên, nghe như có tiếng reo trong máu.

Tôi im lặng. Chị ấy lại tiếp tục đi tìm. Đến một cái gò khác, sau khi đã đi qua những mảnh ruộng chỉ còn trơ gốc rạ, tôi hỏi “ Chị tìm gì đấy?”. Lần nầy, chị ấy đứng thẳng, nhìn thẳng vào mắt tôi mà nói rằng: “Chị tìm cái lá… ấy đấy!”

Tôi nghe chị nói rõ ràng tên lá gồm hai tiếng, sau đó chỉ ít lâu là tôi quên, nhưng tôi đoán cái lá đó là có thật nhưng cực kỳ khó tìm. Phải có thật thì chị ấy mới tìm khổ sở thế chứ? Có thể cái lá đó có thể chữa một bệnh hiểm nghèo gì đó, hoặc có tác dụng nào đó tăng thêm nhan sắc chăng? Tôi chỉ nghĩ được đến thế thôi! Tên lá thì tôi quên rất nhanh, nhưng câu nói của chị thì tôi nhớ rành rọt vì chủ từ nó rất khác nhau: “Chị đi tìm lá ..ấy đấy. đứa nào tìm được lá ấy, ta gọi là chồng!”. Không phải tao như nhiều người vẫn nhớ và đọc mà là “ ta “. Câu nói ấy của chị làm mặt tôi nóng bừng nhưng chân thì lạnh, lạnh vô cùng.

Và kỷ niệm cũng chỉ dừng lại ở đó. còn cuộc đời chị về sau, tôi chỉ xin nói là “ hồng nhan, bạc phận” mà thôi.

Thế rồi…